IKE – co to jest i jak działa indywidualne konto emerytalne?

ike-co-to-i-jak-dziala
Źródło: Andrea Piacquadio / Pexels

Szukasz korzystnego sposobu na elastyczne odkładanie pieniędzy na emeryturę? W takim razie koniecznie przeczytaj ten artykuł, z którego dowiesz się, co to jest IKE, jak działa oraz jakie ma wady i zalety. Sprawdź, jakie korzyści podatkowe na Ciebie czekają, jeżeli poczekasz z wypłatą pieniędzy z IKE do emerytury.

Czym jest IKE?

IKE to Indywidualne Konto Emerytalne, które pozwala dobrowolnie gromadzić oszczędności na emeryturę. To konto pozwala uniknąć podatku od zysków kapitałowych (tzw. podatek Belki). IKE powstało w 2005 roku jako III filar systemu emerytalnego. Jego funkcjonowanie określa Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego.

Jak działa IKE?

źródło:  flaticon / własne

Działanie jest proste. Wystarczy otworzyć IKE i regularnie wpłacać środki na konto. Instytucje finansowe, które zarządzają kontami IKE, oferują różne sposoby na inwestowanie zgromadzonych środków. Dlatego do wyboru masz rachunki:

• konta maklerskie,
• oszczędnościowe w banku,
• jako polisę na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym,
• umożliwiające kupno obligacji skarbowych,
• jako jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych.

Podmioty zarządzające najczęściej inwestują pieniądze w akcje, obligacje Skarbu Państwa i korporacyjne, czy inne aktywa inwestycyjne.

Ciekawym i bezpiecznym rozwiązaniem jest lokowanie kapitału IKE w obligacjach skarbowych indeksowanych inflacją, gdzie kupując obligacje otrzymujemy ustalony % plus dodatkowy % wysokości średniej inflacji z poprzedniego roku.

Istotne w działaniu IKE i wykorzystaniu jego korzyści, to utrzymanie zgromadzonych środków do osiągnięcia wieku 60 lat (lub wcześniej, jeżeli masz takie uprawnienia emerytalne). Wtedy wypłata środków z IKE jest zwolniona z podatku od zysków kapitałowych.

Kto i jak i gdzie może otworzyć konto IKE?

Indywidualne Konto Emerytalne możesz założyć już od 16 roku życia. Jednak w przypadku osób niepełnoletnich mogą one odkładać tylko te środki, które zarobiły na umowie o pracę. Dlatego najczęściej takie konta zakładają osoby pełnoletnie, ponieważ nieważne jest czy mają dochód z etatu, umowy cywilnoprawnej, działalności gospodarczej, czy są osobami bezrobotnymi. Mogą wpłacać na IKE dowolną ilość pieniędzy do wskazanego limitu rocznego.

Samo prowadzenie IKE jest najczęściej darmowe, natomiast podmioty zarządzające mogą pobierać opłaty za zarządzanie albo prowizje od transakcji. Co więcej, instytucje mogą wymagać minimalnej wpłaty. Dlatego przed założeniem konta upewnij się w tych kwestiach oraz że będziesz mieć możliwość zarządzania kontem online.

IKE możesz otworzyć w takich instytucjach jak:

• banki,
• towarzystwa ubezpieczeniowe,
• domy maklerskie,
• powszechne towarzystwa emerytalne (PTE),
• towarzystwa funduszy inwestycyjnych (TFI).

Pełna lista instytucji finansowych prowadzących IKE

Według stanu na dzień 30 czerwca 2024 r. - źródło UKNF

Zakłady ubezpieczeń na życie

1. AEGON TUnŻ S.A.
2. CA ŻYCIE TU S.A.
3. Compensa TU na Życie S.A. Vienna Insurance Group
4. Generali Życie TU S.A.
5. Nationale-Nederlanden TUnŻ S.A.
6. PKO Życie TU S.A.
7. PZU Życie SASALTUS TU ŻYCIE S.A.
8. STUnŻ Ergo Hestia S.A.
9. TU Allianz Życie Polska S.A.
10. TUnŻ CARDIF POLSKA S.A.
11. TUnŻ "WARTA" S.A.
12. UNIQA TU na Życie S.A.
13. VIENNA LIFE TU na ŻYCIE S.A.
14. Vienna Insurance Group

Fundusze inwestycyjne otwarte zarządzane przez towarzystwa funduszy inwestycyjnych

1. AgioFunds TFI S.A.
2. Alior TFI S.A.
3. BNP Paribas TFI S.A.
4. BPS TFI S.A.
5. CASPAR TFI S.A.
6. Esaliens TFI S.A.
7. Goldman Sachs TFI S.A.
8. Generali Investments TFI S.A.
9. Investors TFI S.A.
10. IPOPEMA TFI S.A.
11. Millennium TFI S.A.
12. Pekao TFI S.A.
13. PKO TFI S.A.
14. Rockbridge TFI S.A.
15. Santander TFI S.A.
16. Skarbiec TFI S.A.
17. Superfund TFI S.A.
18. TFI Allianz Polska S.A.
19. TFI PZU SA
20. UNIQA TFI S.A.
21. VIG / C-QUADRAT TFI S.A.

Podmioty prowadzące działalność maklerską

1. Biuro Maklerskie Alior Bank S.A.
2. Biuro Maklerskie mBank S.A.
3. Biuro Maklerskie PKO Banku Polskiego w Warszawie
4. Dom Maklerski BDM S.A.
5. Dom Maklerski BOŚ S.A.
6. Dom Maklerski Noble Securities S.A.
7. MICHAEL/STRÖM Dom Maklerski S.A.
8. Santander Biuro Maklerskie

Banki

1. Alior Bank S.A.
2. BNP Paribas Bank Polska S.A.
3. Bank Millennium S.A.
4. Bank Nowy S.A.
5. Bank Polska Kasa Opieki S.A.
6. Bank Polskiej Spółdzielczości S.A.
7. Bank Spółdzielczy w Brodnicy
8. Krakowski Bank Spółdzielczy
9. mBank S.A.
10. PKO Bank Polski S.A.
11. SGB-BANK S.A.
12. VeloBank S.A.
13. Banki spółdzielcze zrzeszone w Banku Polskiej Spółdzielczości S.A.
14. Banki spółdzielcze zrzeszone w SGB Bank S.A.

Dobrowolne fundusze emerytalne zarządzane przez powszechne towarzystwa emerytalne

1. Generali PTE S.A.
2. Nationale-Nederlanden PTE S.A.
3. PKO BP BANKOWY PTE S.A.
4. PTE Allianz Polska S.A.
5. PTE PZU SA

Wpłaty do IKE – limity w 2024 r.

Wysokość wpłat na IKE jest uzależniona od wysokości prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. Maksymalnie może to być 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.

Obecny limit wpłat na IKE w 2024 r. wynosi 23 472 zł niezależnie od tego, jakie jest Twoje źródło dochodów.

Co roku limit wpłat IKE jest aktualizowany w grudniu przez ministra rodziny i polityki społecznej, a obwieszczenie możesz sprawdzić na tej stronie. Warto podkreślić, że roczny limit wpłat na IKE nie może być niższy niż wartość ustalona w poprzednim roku.

Wypłaty z IKE – jak i kiedy można wypłacić środki?

Wypłata środków z Indywidualnego Konta Emerytalnego docelowo ma nastąpić, kiedy osiągniesz wiek 60 lat. Jeżeli masz prawo otrzymać uprawnienia emerytalne wcześniej, to możesz złożyć wniosek po ukończeniu 55 lat. Jednak to nie wszystko. Są jeszcze dodatkowe wymagania, żeby być uprawnionym do zwolnienia z podatku Belki. Dodatkowo potrzebne jest:

• dokonywanie dowolnych wpłat na IKE przez co najmniej 5 dowolnych lat kalendarzowych albo
• wpłacenie ponad połowy wartości wpłat na IKE nie później niż na 5 lat przed dniem złożenia wniosku o wypłatę z konta.

Oczywiście jest możliwość wypłacenia tych pieniędzy wcześniej. To nie jest tak, że są one całkowicie dla Ciebie niedostępne. Jednak przy wcześniejszej wypłacie musisz liczyć się z tym, że konieczne będzie opłacenie podatku od zysków kapitałowych w wysokości 19%.

Gdy suma środków zgromadzonych na IKE jest wysoka, to musisz też uważać na uwzględnienie tych pieniędzy przy rozliczeniu rocznym podatku dochodowego. Dla osób rozliczających się według skali podatkowej może oznaczać zmianę na drugi próg podatkowy.

Wady i zalety założenia IKE

Jak każda forma inwestycji również i IKE ma swoje wady i zalety. Zapoznaj się z nimi, nim się zdecydujesz na otworzenie rachunku IKE.

Czy warto założyć Indywidualne Konto Emerytalne?

Jeżeli zależy Ci na zbudowaniu poduszki finansowej na emeryturę i nie zamierzasz korzystać z tych pieniędzy wcześniej, to warto założyć IKE. Pozwoli Ci ono inwestować oszczędności bez opłacania podatku od zysków kapitałowych.

Im wcześniej się zdecydujesz na IKE czy IKZE (Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego) i będziesz regularnie wpłacać pieniądze na rachunek, tym masz większą szansę na zbudowanie solidnego zabezpieczenia emerytalnego. Zwłaszcza że nie masz pewności, jak to w przyszłości będzie z państwową emeryturą.

Czy pieniądze na IKE są bezpieczne?

Pieniądze na IKE są bezpieczne pod tym kątem, że nie może Ci ich zabrać państwo ani komornik. Poza tym środki na IKE (w przeciwieństwie do ZUSu) podlegają dziedziczeniu w przypadku śmierci oszczędzającego.

Jednak poziom bezpieczeństwa zależy również od tego, w jakie instrumenty finansowe będziesz inwestować. Fundusze akcyjne mogą wypracować większy zysk, ale mogą też odnotować większą stratę. Dużo bardziej bezpieczne są inwestycje oparte na obligacjach.

Dzięki oszczędzaniu na IKE nie zapłacisz podatku Belki. To skuteczna zachęta dla osób, które chcą zadbać o swoją finansową przyszłość. Jest to korzystna forma oszczędzania długoterminowego, jeżeli nie zamierzasz wypłacać wcześniej uzbieranych pieniędzy. Jednak masz też ograniczenia w postaci rocznych limitów, ale nic nie stoi na przeszkodzie, żeby otworzyć również IKZE.

FAQ – najczęściej zadawane pytania

IKE kiedy można wypłacić?

Środki z IKE możesz wypłacić w dowolnym momencie. Jednak, żeby skorzystać zw zwolnienia z podatku Belki, trzeba spełnić następujące warunki:

• Wpłacać pieniądze na konto przez co najmniej 5 lat.
• Albo wpłacić ponad połowę środków przez 5 lat przed złożeniem wniosku o wypłatę.
• Ukończyć 60 lat, żeby wypłacić pieniądze bez podatku (lub 55 lat, gdy uzyskasz wcześniej prawa emerytalne).

Czy można mieć IKE i IKZE?

Tak, można mieć zarówno jedno konto IKE, jak i jedno IKZE. Dzięki czemu możesz korzystać z różnych ulg podatkowych w ramach oszczędzania na emeryturę.

Czy IKE można odliczyć od podatku?

Nie, wpłaty na IKE w danym roku nie są odliczane od podstawy opodatkowania w rocznym rozliczeniu podatku dochodowego PIT.

Jak sprawdzić, czy mam IKE?

IKE zakładasz dobrowolnie, więc powinieneś mieć w domu dokumenty potwierdzające otwarcie konta emerytalnego. Możesz sprawdzić również historię transakcji w swoim banku.

Innym sposobem będzie skontaktowanie się z ZUS-em, który sprawdzi, gdzie odkładasz środki na emeryturę.

Jak wypłacić pieniądze z IKE?

Jeżeli chcesz wypłacić środki po ukończeniu 60 roku życia, to wystarczy, że złożysz wniosek o wypłatę w instytucji finansowej, która prowadzi Twoje konto. Do wyboru masz czy chcesz jednorazową wypłatę całej uzbieranej kwoty lub wypłatę w miesięcznych ratach.

Pamiętaj, że zlecenie wypłaty z IKE oznacza zamknięcie tego konta i nie można już wpłacać pieniędzy na nie.

Czy można wypłacić pieniądze z IKE przed emeryturą?

Tak, możesz wypłacić pieniądze z IKE przed emeryturą. Pamiętaj, że wcześniejsza wypłata oznacza zamknięcie konta i obciążenie podatkiem od zysków kapitałowych w wysokości 19%.

Czy IKE jest dziedziczone?

Tak, pieniądze zgromadzone na IKE są dziedziczone. Środki przekazywane są spadkobiercom lub osobom wskazanym jako uprawnieni do wypłaty. W tym celu należy zgłosić się do instytucji, która prowadzi konto emerytalne zmarłego.

Czy mogę przenieść IKE do innej instytucji?

Tak, możesz przenieść swoje IKE do innej instytucji, jeżeli nie odpowiadają Ci obecne warunki. Najpierw załóż nowe konto IKE i zaznacz, że chcesz przenieść pieniądze, które do tej pory gromadziłeś. Potem zleć przesłanie pieniędzy ze starego konta na nowe. Przekazanie pieniędzy może trwać maksymalnie do 30 dni.

Ile kont IKE można mieć?

Można mieć tylko jedno aktywne konto IKE. Jeżeli nie będzie Ci się podobał sposób zarządzania w obecnej instytucji finansowej, to możesz przenieść pieniądze do innej instytucji.