Złoto jest jednym z najcenniejszych metali szlachetnych, od wieków pełni funkcję środka płatniczego, surowca jubilerskiego i zabezpieczenia finansowego. Jednak jego zasoby na ziemi są ograniczone. Gdzie wydobywa się najwięcej złota na świecie? Gdzie można znaleźć największe złoża? Odpowiedź znajdziesz w tym artykule.
Jakie są zasoby złota na świecie?
Według danych World Gold Council wynika, że do tej pory człowiek wydobył ponad 216 ton złota.
Gdyby stopić całe wydobyte złoto i umieścić je w sześcianie, to każdy jego bok miałby długość 22 m!
Złoto w obiegu znajduje się w różnych formach i przedział wygląda następująco:
- biżuteria 45%,
- sztabki i monety 22%,
- rezerwy banków centralnych 17%,
- przemysł 13%.
Nadal ukryte w ziemi jest około 54 tys. ton złotego kruszcu. Jeżeli nie zostaną odkryte nowe podkłady, to złoża szybko zostaną wyeksploatowane. Na szczęście ten metal szlachetny charakteryzuje się niebywałą trwałością. Pozyskane do tej pory złoto, nawet to w starożytności, nadal istnieje.
Postęp technologii sprawił, że w ostatnim stuleciu górnicy pozyskali 2/3 wydobytego złota. Światowa Rada Złota szacuje, że podziemne rezerwy wyczerpią się w 2050 roku. Pytanie, jak zmieni się branża jubilerska, jeżeli to ona ma największe zapotrzebowanie na złoto? Może złota biżuteria z czasem stanie się bardziej ekskluzywna i niedostępna niż do tej pory.
Ruslan Kruglov / Pexels
Największe złoża złota na świecie
Największe złoża złota na świecie znajdują się w Australii, Afryce i Azji. Pod koniec 2024 roku odkryto w Chinach nowe pokłady tego cennego kruszcu. Uznano je za największe na świecie pod względem wartości i jakości. Kopalnie w tym kraju znajdują się przede wszystkim we wschodnich prowincjach takich jak Henan, Shandong, Liaoning i Fujian.
W Australii pokłady znajdują się na terenie całego kraju. Szczególnie istotna jest kopalnia odkrywkowa Super Pit w Kalgoorlie.
Pod kątem największych złóż nie można pominąć Republiki Południowej Afryki (RPA). Szczególnie okolice Johannesburga są bogate w ten metal. W Witwatersrand Basin wydobyto w sumie 40 tys. ton złota, co odpowiada 22% całego złota w historii ludzkości. To tutaj miała miejsce jedna z największych złotych gorączek.
Warto również wspomnieć o kopalni Muruntau w Uzbekistanie. To największa na świecie kopalnia odkrywkowa złota. Jest położona na pustyni Kyzylkum i widać ją z kosmosu. Wydobywanie złota zaczęło się na tym terenie w 1967 roku. Tylko stąd pozyskuje się około 60 ton złota rocznie.
W grze pozostaje jeszcze największe nieeksploatowane zasoby kruszcu w Rosji, czyli w Sukhoi Log na Syberii. Jednak sankcje nałożone na Rosję spowodowały opóźnienia w starcie eksploatacji.
Gdzie wydobywa się najwięcej złota na świecie?
Największym wydobyciem złota na świecie mogą pochwalić się Chiny. W tym kraju uzyskuje się około 400 ton rocznie. Liderem na chińskim rynku jest firma Zijin Mining Group. Warto podkreślić, że Chińczycy są również największym konsumentem tego metalu. Odpowiadają za około 10% światowego popytu na rynku złota.
Na drugim miejscu jest Australia z produkcją na poziomie 319 ton. Złoto w tym kraju jest najważniejszym towarem eksportowym. Za produkcję odpowiada spółka Kalgoorlie Consolidated Gold Mines, do której należy m.in. kopalnia Super Pit.
Tuż za Australią światowym producentem złota jest Rosja z produkcją o wielkości 297 ton rocznie. Największym producentem w tym kraju jest Polyus Gold International, która jest notowana londyńskiej giełdzie LSE. Należy do nich m.in. największa kopalnia złota w Olimpiadzie na Syberii.
Na czwartym miejscu znajduje się USA. Rocznie pozyskują około 222 ton kruszcu. Na amerykańskim rynku króluje spółka Newmont Mining notowana na NYSE, która posiada stanowiska w Nevadzie, Kolorado i na Alasce. Poza tym eksploatują również pokłady w Kanadzie, Meksyku, czy Australii.
Piąte miejsce pod względem światowego wydobycia zajmuje Kanada. Produkcja złota w tym kraju wynosi około 189 ton rocznie. Największym producentem jest firma Barrick Gold notowana na NYSE. Oprócz kopalni w Kanadzie mają też swoje stanowiska w Argentynie, Chile, czy Republice Demokratycznej Konga.
Metody wydobycia złota
Metody wydobycia złota zależą od tego, z jakim złożem mamy do czynienia. W przyrodzie występują dwa rodzaje złóż:
- pierwotne (żyłowe),
- wtórne (okruchowe).
Metody wydobycia złóż podziemnych złota
Do złóż podziemnych wykorzystywane są 2 metody w zależności od tego, na jakim poziomie pod powierzchnią ziemi zalega złoto.
Najprostszą jest metoda odkrywkowa. Są to wielkie wyrobiska, gdzie usuwa się warstwy skał i ziemi, żeby odnaleźć złote rudy. Kopalnie odkrywkowe mają tę zaletę, że generują niższe koszty niż kopalnie podziemne. Jednak ich wadą jest degradacja ekosystemu.
Kopalnie podziemne wymagają stworzenia tuneli, żeby dostać się do głęboko ukrytych pokładów metalu. Co prawda ta metoda ma mniejszy wpływ na środowisko, jednak jest o wiele droższa, bo wymaga specjalistycznego sprzętu. Poza tym dla górników istnieje większe ryzyko uszczerbku na zdrowiu podczas pracy w podziemiach.
Metody wydobycia złóż wtórnych złota
Złoża wtórne złota można spotkać w piaskach, żwirach, czy rzekach. Dobrym przykładem jest rzeka Klondike w Kanadzie, która wywołała gorączkę złota w Stanach Zjednoczonych w XIX wieku. Wystarczy przepłukiwać osady rzeczne prostą miską. Złoto, które jest cięższe od innych materiałów, zostanie w misce. Ta metoda ma małą wydajność, ale z pewnością jest tania i ekologiczna.
Innym sposobem jest metoda śluzowania, która wykorzystuje rynny wodne. Przepuszcza się przez nie osady, gdzie ostatecznie złoto osiada na dnie. Ten sposób jest zdecydowanie bardziej wydajny, ale można go stosować wyłącznie przy złożach rzecznych.
Współcześnie wykorzystuje się również metody chemiczne. Pozwalają one uzyskiwać złoto, które znajduje się w rudach trudnych do oddzielenia. Wykorzystuje się do tego roztwór cyjanku, który rozpuszcza metal lub rtęć, która się z nim łączy, tworząc amalgamat. Oba te sposoby są bardzo toksyczne i niebezpieczne zarówno dla ludzi, jak i środowiska.
Lucia Barreiros Silva / Pexels
Co dzieje się ze złotem po wydobyciu?
Przy wydobywaniu złota zwłaszcza z podziemnych kopalni, trzeba przerobić kilka lub nawet kilkadziesiąt ton skał. Wartościowy metal ukryty jest w morzu bezwartościowego kamienia. Potrzeba od 2 do nawet 90 ton skał do przerobienia, żeby pozyskać 1 uncję złota.
Kiedy z ton kamieni uda się znaleźć cenne rudy, przychodzi czas na oczyszczanie. Złoto w naturze często występuje z takimi metalami jak miedź, srebro, czy żelazo. Aby oddzielić go od innych pierwiastków potrzeba rafinacji. Największe rafinerie znajdują się m.in. w Szwajcarii, Chinach, RPA i USA. Wśród metod rafinacji można zastosować środki chemiczne lub elektrolityczne.
Po oczyszczeniu kruszcu przystępuję się do jego formowania. W tym celu metal trafia do hut lub fabryk w zależności od jego przeznaczenia. Stopione złoto wlewa się do specjalnych form. W ten sposób tworzone są złote monety i sztabki.
Część z wydobytego złota trafia do przemysłu jubilerskiego, gdzie wytwarza się z niego pierścionki, naszyjniki, zegarki i inne ozdoby. Najwięcej złotej biżuterii na świecie kupują obywatele Chin i Indii.
Złoto trafia również do:
- przemysłu elektronicznego i technicznego,
- rezerw walutowych banków centralnych,
- na rynki inwestycyjne.
Złoża złota w Polsce
Choć Polska nie jest światowym liderem w wydobyciu złota, to w naszym kraju znajdują się pokłady tego metalu szlachetnego. Złoża nie są duże i wydobycie tego kruszcu to raczej efekt uboczny uzyskiwania innych metali np. miedzi.
Większość złota wydobywa się w rejonach Dolnego Śląska. W miejscowości Złoty Stok znajdowała się kopalnia, która według szacunków odpowiadała za 60% europejskiego złota w czasach od XVI do XVII wieku.
Obecnie pokłady złota w Polsce znajdują się w okolicach Lwówka Śląskiego, Legnicy i Złotoryi. Na razie nie są planowane żadne prace eksploatacyjne. Wynika to z tego, że wydobycie tego metalu wymaga dużych inwestycji i zaawansowanych technologii.
Wydobyciem zajmuje się KGHM Polska Miedź S.A. w kopalniach miedziowo-srebrowych. W ten sposób rocznie pozyskiwane jest około 900 kg złota. Odzyskiwaniem polskiego kruszcu zajmuje się huta miedzi „Głogów”.
Czy warto inwestować w złoto?
Złotem interesują się także inwestorzy szczególnie w czasach kryzysów. Wynika to z tego, że ten metal szlachetny uważany jest za bezpieczną przystań w okresie wysokiej inflacji i konfliktów zbrojnych. Na plus za złotem przemawia jego ograniczona podaż i uniwersalna wartość. W końcu złote monety bulionowe są akceptowane na całym świecie.
Jednak w postaci fizycznej jest problematyczne w przechowywaniu. Wymaga zabezpieczenia i mimo wszystko jego sprzedaż potrzebuje czasu. Dlatego inwestorzy chętnie sięgają po złoto papierowe w postaci funduszów ETF i papierów wartościowych.
Choć złoto w ostatnich latach sporo zyskało na wartości, to pamiętaj o tym, że cena złota potrafi gwałtownie się zmienić. Generuje również dodatkowe koszty przechowywania, jeżeli zdecydujesz się na zakup monet i sztabek złota. Przed inwestycją przemyśl wszystkie za i przeciw. Zwłaszcza że największe plusy widać, jeżeli inwestujesz w długim okresie.
Więcej przeczytasz w poradniku o złocie inwestycyjnym.
FAQ – Najczęściej zadawane pytania i odpowiedzi
W jakim kraju jest najwięcej złóż złota?
Chiny posiadają największe złoża złota na świecie. W kopalni Wangu w 2024 roku odkryto 40 nowych złóż, w których ma się kryć nawet 300 ton kruszcu.
Jaki kraj ma najwięcej rezerw złota?
Stany Zjednoczone posiadają największe rezerwy złota na świecie. Ich wysokość to ponad 8100 ton. To około 72% wszystkich rezerw walutowych. Zabezpieczenie przechowywane jest m.in. w znanym skarbcu Fort Nox.
Dlaczego w Australii jest tyle złota?
Złoto w Australii było odkrywane „na raty”. Miała na to wpływ również budowa geologiczna wyspy, na którą składa się prekambryjska część zachodnia oraz paleozoiczne pasma fałdowe, które tworzą Wielkie Góry Wododziałowe.