Złoto jest uznawane za najcenniejszy metal szlachetny. Ale czy wiesz o nim coś więcej niż to, że wyrabia się z niego biżuterię oraz złote monety i sztabki?
Chcesz dowiedzieć się czegoś interesującego na temat złota? Zapraszamy do lektury! Oto 12 pasjonujących ciekawostek o złocie, których prawdopodobnie nie znałeś.
Ciekawostki o złocie
1. Skąd się wzięło złoto na Ziemi?
ChatGPT
Do końca nie wiadomo. Najpopularniejsza teoria głosi, że ten cenny kruszec pojawił się na Ziemi około 2 miliardów lat temu w wyniku deszczu meteorytów. Dla porównania pierwsze dinozaury pojawiły się ponad 200 milionów lat temu, więc było to naprawdę bardzo dawno temu.
2. Czy złoto można jeść? Tak! W niewielkich ilościach
ChatGPT
Pewnie Cię to zaskoczy, ale złoto jest jadalne. Oczywiście w niewielkich ilościach. Nie ma smaku, nie dostarcza także żadnych wartości odżywczych. Po prostu dodatek złota do niektórych potraw czy napojów był przejawem ekstrawagancji i bogactwa. Złota nie powinny spożywać osoby, które mają na nie uczulenie.
3. Różne odcienie złota
ChatGPT
Złoto żółte, białe, różowe — w takich odcieniach najczęściej wykonywana jest biżuteria. Czyste złoto ma odcień żółty. Jednak złoto jest na tyle miękkie, że aby stworzyć z niego biżuterię, należy dodać odpowiednią ilość innego metalu. Aby zachować złoty kolor, do złota dodaje się srebro i miedź. Różowy to złoto + miedź, a biały złoto + pallad lub platyna.
4. Czy w Polsce jest złoto?
Zdecydowanie nie jesteśmy pod tym względem potentatem. Niemniej złoto można znaleźć także w Polsce, na terenie Dolnego Śląska. Pokłady złota w miejscowości Złoty Stok były eksploatowane już w X wieku. W XII wieku niemieccy osadnicy pozyskiwali złoto w Złotoryi. Ponadto prawdopodobnie mamy sporo złóż złota w głębokich warstwach ziemi. Na przykład w 2002 r. złoża złota zostały odkryte w rejonie kopalni Polkowice-Sieroszowice, należącej do KGHM. Jednak znajdują się tak głęboko, że ich wydobycie byłoby nieekonomiczne — przynajmniej jak na tamten czas.
5. Skąd pochodzi nazwa złota?
Po angielsku złoto to gold. Pochodzi od staroangielskiego „geolu” co oznacza ni mniej, ni więcej, jak po prostu żółty.
W układzie pierwiastkowym złoto nosi skrót Au, od łacińskiego aurum.
6. Czy złoto rzadko występuje?
Zdecydowanie tak, ale wcale nie jest najrzadszym pierwiastkiem na Ziemi. Pod względem rzadkości zajmuje dopiero 58 miejsce na 92 pierwiastki.
7. Złoto to nie tylko złota biżuteria, sztabki i monety
Złota biżuteria to najpopularniejsze zastosowanie tego kruszcu. Ale używa się go nie tylko w jubilerstwie. Jest stosowany na przykład do powlekania osłon hełmów astronautów, produkcji silników F1, powlekania szyb kokpitów niektórych samolotów, jako dodatek do kosmetyków, w elektronice (jest doskonałym przewodnikiem elektrycznym), w stomatologii i medycynie. Nie zapominajmy także o aspekcie inwestycyjnym: zarówno kraje i banki centralne, jak i inwestorzy indywidualni przechowują swoje rezerwy finansowe częściowo w złocie.
8. Ile ton złota wydobyto i ile go pozostało?
Do tej pory na Ziemi wydobyto około 190 - 200 000 ton złota. Szacuje się, że światowe złoża złota wynoszą około 250 000 ton, co oznacza, że około 80% złota zostało już pozyskane. Zakładając, że wyliczenia te są prawdziwe, a tempo wydobycia złota pozostanie na podobnym poziomie, złóż złota wystarczy zaledwie do 2050 roku.
9. Gdzie znajdują się największe złoża złota?
Top trzy krajów, które posiadają największe udokumentowane złoża tego metalu szlachetnego to:
- Australia (11 000 ton),
- Rosja (6800 ton),
- USA (3000 ton).
Złoto występuje także w sporych ilościach w Peru, Indonezji, Kanadzie, Chinach, RPA, Uzbekistanie i Indiach.
10. Złoto — najbardziej plastyczny ze znanych metali
Być może Cię to zdziwi, ale złoto jest najbardziej plastycznym i kowalnym ze wszystkich znanych metali. Monetę z czystego złota mógłbyś bez większego trudu zwinąć w palcach. Łatwo się rysuje, łatwo się odkształca, łatwo się niszczy.
Dlatego też należy szczególnie dbać o złote sztabki i złote monety bulionowe najwyższych prób, tak, by nie uległy one zniszczeniu. Najdroższe sztabki mają próbę 999,9, więc jest to niemal idealnie czyste złoto.
11. Największy samorodek złota na świecie
Największy zachowany samorodek złota, Pepita Canaã, został znaleziony w Brazylii przez górnika Júlio de Deus Filho w 1983 r. Ważył 60,82 kg i zawierał 52,33 kg złota, czyli 1682 uncji. Rok później bryła została kupiona przez Banco Central w Brazylii i obecnie znajduje się w muzeum banku. Patrząc na obecne ceny złota i jedynie samą wagę kruszcu, byłby on wart ponad 5 mln dolarów amerykańskich.
Warto jednak wiedzieć, że nie było to największy samorodek, jaki został kiedykolwiek wydobyty. Laur pierwszeństwa przypada australijskiemu Welcome Stranger, który został wykopany w 1869 r. Jego waga po oczyszczeniu wynosiła 70 kg (2268 uncji). Niestety, po zakupie (za kwotę 9000 funtów) został on natychmiast przetopiony i przerobiony na złote sztabki, które zdeponowano w Banku Anglii.
12. Ile to karat złota?
Wagę tego kruszcu podaje się najczęściej w uncjach lub gramach, natomiast czystość złota określa się w karatach.
1 karat = 1/24 czystego złota.
Czyli im więcej karatów, tym wyższa próba złota, czyli więcej złota w złocie.
I tak złoto 24 karatowe to złoto najwyższej próby 999,9, czyli niemal idealnie czyste. Stosowane jest do wyrobu złotych sztabek i monet bulionowych.
Popularne w wyrobach jubilerskich złoto próby 750 ma 18 karatów. Stop próby 585 - 14 karatów, a najtańszy, bo zawierający najmniej złota stop 333 to tylko 8 karatów.