Czym są indeksy giełdowe?

Czym są indeksy giełdowe?
Źródło: Markus Spiske / Pexels

Indeksy giełdowe to przydatne wskaźniki dla inwestorów, żeby mogli śledzić trendy i zmiany w ogólnej sytuacji gospodarki. Można w nie również inwestować. Jeżeli chcesz zacząć swoją przygodę z indeksami, to zapraszamy do przeczytania tego artykułu. Dowiesz się nie tylko, czym są indeksy giełdowe, ale również, jakie są ich rodzaje, które z nich są najpopularniejsze, a także czy w ogóle warto się nimi interesować, jako instrumentami inwestycyjnymi.

Czym są indeksy giełdowe?

Indeksy giełdowe to wskaźniki, które odzwierciedlają sytuację na rynku finansowym oraz umożliwiają śledzenie trendów inwestorom, w tm także konkretnych sektorów. Indeks obejmuje ustaloną grupę spółek notowanych na giełdzie i monitoruje zmiany w wysokościach cen akcji tych firm. W ten sposób możesz ocenić kierunek zmian cen akcji bez analizy poszczególnych firm.

Ilość spółek wchodzących w skład indeksu oraz ich rodzaj zależy tak naprawdę od firmy, która wprowadza go na giełdę. Dlatego na świecie funkcjonują zarówno małe indeksy, które mają zaledwie 20 firm, jak i duże, których tych firm mogą mieć 200 albo i 500.

Na czym polegają indeksy?

Indeksy giełdowe polegają na kapitalizacji, czyli wartości rynkowej akcji spółek na giełdzie. Większość mierników jest zbudowana tak, że są ważone kapitalizacją. Oznacza to, że każdy papier wartościowy, który jest umieszczony w indeksie, będzie miał inną wagę i wpływ na wartość całego indeksu.

Wyższa waga poszczególnych akcji zależy przede wszystkim od wielkości spółki i jej kapitalizacji. Mówimy wtedy o tym, że indeks jest ważony kapitalizacją przedsiębiorstwa. Na przykładzie polskiego indeksu WIG20 akcje spółek pokroju PKN Orlen czy KGHM Polska Miedź będą miały większą wagę niż Orange Polska lub JSW.

Oznacza to również, że zmiany w kursach największych firm, mają największy wpływ na cały indeks.

Dowiedz się więcej o tym, czym jest kurs akcji giełdowych.

Po co są indeksy giełdowe?

Indeksy giełdowe spełniają przede wszystkim funkcję pomiarową. Dzięki nim inwestorzy mogą zorientować się, jaka jest ogólna sytuacja na rynku akcji. Dzięki nim można szybko się zorientować czy na giełdzie panuje pozytywna atmosfera i kursy idą w górę. A może widać, że nadchodzi bessa, więc wartości akcji spółek na rynku spadają.

Co więcej, wartość indeksu można analizować do okresów dziennych, tygodniowych, miesięcznych, rocznych itd. Możesz sprawdzić, jaki wpływ na dane światowe indeksy miała pandemia COVID-19, kryzys nieruchomości, czy dotcomów.

Jako inwestor możesz wykorzystać główny indeks GPW do porównania wyników z własnym portfelem inwestycyjnym. W ten sposób możesz korygować swoją strategię inwestycyjną, żeby minimalizować straty.

Co więcej, możesz też inwestować w indeksy za pośrednictwem funduszy inwestycyjnych, kontraktów terminowych, czy CFD. Mają one za zadanie śledzić wyniki wybranego indeksu. To wygodne rozwiązanie, które na dobrą sprawę pozwala Ci inwestować w cały rynek, a nie tylko w poszczególne akcje pojedynczych firm.

Rodzaje indeksów giełdowych na GPW

Przy podziale indeksów można stosować wiele różnych kryteriów od wielkości spółek, branży, czy zasięgu geograficznego. W ten sposób wyróżniamy takie aspekty jak:

1. Metoda obliczania, a w niej:
   
   • indeksy cenowe – opierają się na średniej arytmetycznej cen akcji,
   • indeksy dochodowe – uwzględniają zarówno ceny akcji, jak i dywidendy,
   • indeksy ważone kapitalizacją – obliczany na podstawie kapitalizacji rynkowej spółek,
   • indeksy geometryczne – obliczany jako średnia geometryczna cen akcji spółek.
2. Sektor lub branża, czyli:
   
   • indeksy sektorowe np. WIG-ENERGIA,
   • indeksy branżowe np. WIG-GÓRNICTWO.
3. Wielkość spółek w mierniku:
   
   • indeksy dużych spółek,
   • indeksy średnich spółek,
   • indeksy małych spółek.
4. Zasięg geograficzny wybranych firm:
   
   • indeksy krajowe,
   • indeksy regionalne,
   • indeksy globalne.

Najważniejsze indeksy giełdowe w Polsce

Na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie funkcjonuje wiele indeksów. Mogłeś słyszeć o kursie WIG lub WIG20 (skrót WIG oznacza Warszawski Indeks Giełdowy). Indeksy dotyczą całej giełdy, branż (np. WIG-nieruchomości), poszczególnych rynków (np. NCIndex, który dotyczy NewConnect). Wśród najważniejszych wskaźników cenowych są:

• WIG20 – obejmuje 20 największych spółek notowanych na Głównym Rynku GPW.
• WIG – pierwszy indeks (od 1991 roku), który dotyczy wszystkich spółek.
• WIG30 – odnosi się do 30 największych i najbardziej płynnych firm.
• mWIG40 – obliczany jest dla 40 średniej wielkości spółek.
• sWIG80 – obejmuje 80 małych spółek Głównego Rynku GPW.

Od tych największych i najpopularniejszych indeksów są tworzone odpowiedniki, które są miernikami dochodowymi. Tak odpowiednikiem WIG20 jest WIG20TR. Tego typu indeksy uwzględniają nie tylko zmiany cen papierów wartościowych, ale też dywidendy, które wypłacają spółki.

Największe indeksy giełdowe na świecie

Polscy inwestorzy mogą zarówno śledzić, jak i inwestować w zagraniczne indeksy. Z jednej strony pozwalają one obserwować zmiany na rynkach światowych, a z drugiej są stabilniejsze niż polskie indeksy. Zwłaszcza że w ofercie brokerów np. na platformie XTB możesz handlować na kontraktach CFD na indeksy.

Wśród najważniejszych indeksów giełdowych na świecie są:

1. S&P 500 (US500) – obejmuje 500 największych spółek w USA np. Amazon, Apple, Meta.
2. Dow Jones Industrial Average (US30) – dotyczy 30 największych firm w Stanach Zjednoczonych.
3. NASDAQ-100 (US100) – obejmuje 100 największych przedsiębiorstw notowanych na NASADQ. Głównie są to firmy z branży technologicznej.
4. FTSE 100 (UK100) – to indeks giełdowy notowany na London Stock Exchange i dotyczy 100 największych brytyjskich spółek.
5. DAX (DE40) – śledzi wyniki 40 największych niemieckich spółek notowanych na Frankfurt Stock Exchange.
6. Nikkei 225 (JAP225) – dotyczy 225 spółek z giełdy w Tokio w Japonii.
7. CAC 40 (FR40) – obejmuje 40 największych spółek z paryskiej giełdy Euronext.
8. ASX 200 (AUS 200) – to wskaźnik australijskiej gospodarki, który dotyczy 200 największych spółek w Australii.
9. HKComp (HSI-50) – to główny indeks giełdy z Hongkongu, który obejmuje 50 największych chińskich firm.

Sprawdź, o której otwierają się giełdy na świecie, w Europie i w Polsce.

Jak zacząć inwestować w indeksy na giełdzie papierów wartościowych?

Inwestowanie w indeksy jest proste. Jeśli już znasz handel na giełdzie, to podobnie jest w tego rodzaju aktywach, które śledzą wybrany indeks. Najczęściej wybierane przez początkujących są fundusze inwestycyjne lub fundusze ETF (z ang. Exchange-Traded Funds). Oto kroki, które trzeba wykonać:

1. Wybierz brokera i załóż konto maklerskie. Taki rachunek jest niezbędny do prowadzenia inwestycji. Skorzystaj z pomocy naszego rankingu kont maklerskich, w którym wybraliśmy najlepsze konta. Upewnij się, że broker oferuje odpowiednie instrumenty finansowe.
2. Wpłać środki na nowe konto.
3. Wybierz indeks, który Cię interesuje. Może to być polski WIG20, europejski DAX lub amerykański S&P 500. Są to zdecydowanie najpopularniejsze wskaźniki.
4. Kup jednostki funduszu, który wybrałeś.

Przy obserwacji kursu zauważysz, że wartość indeksów bardziej zmienia się, na otwarcie i zamkniecie giełdy. Z czasem, gdy nabierzesz doświadczenia, możesz również zainteresować się innymi instrumentami. Na indeksach oparte są również instrumenty pochodne, takie jak opcje czy kontrakty CFD. Jednak charakteryzują się one dużo większym ryzykiem.

Liza Summer / Pexels

Czy warto inwestować w indeksy giełdowe?

Każda inwestycja jest obarczona ryzykiem. Szczególnie kiedy dotyczy akcji. Mimo to na indeks składa się cały koszyk akcji, a nie pojedyncze papiery. To z kolei pozwala na lepszą dywersyfikację ryzyka całego portfela. Dlatego też indeksy charakteryzują się stabilnością. Dopiero duży kryzys, który wpłynie na większość firm, odbije się znacząco na jego kursie.

Natomiast kurs jednej firmy może spaść nawet o kilkanaście procent, a czasem i więcej. Tak duże spadki w krótkim czasie rzadko zdarzają się w przypadku indeksów.

Dzięki temu inwestycje w indeksy charakteryzują się mniejszym ryzykiem, a w długim okresie odnotowują stabilny wzrost. Dlatego możesz się spotkać, że znani inwestorzy polecają właśnie te instrumenty początkującym. Jednak nie polegaj wyłącznie na tego typu rekomendacjach. Zdecydowanie lepiej zapoznaj się z historią danego indeksu, a w razie konieczności zawsze możesz skorzystać z usług doradztwa inwestycyjnego.

Podsumowując, indeksy giełdowe śledzą grupę akcji spółek notowanych na rynku. W ten sposób odzwierciedlają stan gospodarki danego kraju czy branży. Jest ich wiele rodzajów i poszczególne giełdy mają po kilkanaście, a czasem i więcej takich mierników. Wśród najpopularniejszych możemy wskazać amerykański indeks S&P 500, polski WIG20, a wśród europejskich indeksów niemiecki DAX lub brytyjski FTSE 100.

Jeżeli zależy Ci na dywersyfikacji całego portfela inwestycyjnego, to indeksy będą dobrym rozwiązaniem. Może nie mają takich spektakularnych wzrost jak pojedyncze akcje spółek, ale w długim okresie odnotowują stabilny wzrost.