Czym jest giełda papierów wartościowych?

Czym jest giełda papierów wartościowych?
Źródło: Tima Miroshnichenko / Pexels

W rozkwicie gospodarki kluczową rolę odgrywają giełdy. W ten sposób firmy mogą pozyskiwać kapitał na rozwój swoich inwestycji. Jeżeli chcesz zrozumieć mechanizmy działania giełdy, żeby zacząć skutecznie inwestować, to czytaj dalej. W tym artykule odpowiemy na pytania, czym jest giełda papierów wartościowych, co można na niej kupić i jak w ogóle zacząć pomnażać swoje oszczędności na giełdzie.

Czym jest giełda papierów wartościowych?

Giełda papierów wartościowych (GPW) to rynek regulowany, na którym można kupować i sprzedawać różnego rodzaju instrumenty finansowe. Przede wszystkim dopuszczonymi do obrotu papierami wartościowymi, czyli akcjami i obligacjami. Poza tym na GPW dostępne jest również handlowanie instrumentami pochodnymi takimi jak opcje czy kontrakty terminowe.

W Polsce funkcjonuje Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. W obecnej formie działa od przeszło 30 lat. Choć przed II wojną światową na terenie Pałacu Saskiego działała Giełda Kupiecka, to wybuch wojny i PRL sprawiły, że nie można było handlować instrumentami finansowymi.

źródło: 30latgpw.pl

Jak działa giełda papierów wartościowych?

To, że giełda funkcjonuje, jako rynek regulowany oznacza, że wszystkie transakcje kupna i sprzedaży są dopuszczane i monitorowane przez Komisję Nadzoru Finansowego (KNF). Organ nadzorczy weryfikuje plany biznesowe spółki, jej sytuację finansową oraz ryzyko kapitałowe.

Przedmiotem obrotu giełdowego są m.in. akcje, obligacje, czy instrumenty pochodne (np. opcje, kontrakty terminowe i futures, swapy).

Aby inwestorzy mogli składać zlecenia, niezbędne jest założenie rachunku maklerskiego. W ten sposób domy maklerskie, czy brokerzy negocjują korzystne ceny dla klientów. Ceny aktywów są ustalane na podstawie popytu i podaży. Cały handel odbywa się online w elektronicznym systemie giełdowym. Oznacza to, że sprzedający i kupujący nie muszą handlować w siedzibie giełdy na parkiecie, tak jak to było kiedyś.

Co można kupić na giełdzie papierów wartościowych?

Do kupienia są dostępne różne rodzaje instrumentów finansowych na giełdzie, w które możesz inwestować. Co więcej, niektóre giełdy na świecie wręcz specjalizują się w określonym typie aktywów. Dobrym przykładem jest amerykańska CBOE, która znana jest z handlu opcjami na takie aktywa jak złoto, ropa naftowa, waluty i inne aktywa.

Na GPW możesz inwestować w takie aktywa jak:

• Akcje spółek – to papiery wartościowe, które potwierdzają prawo do majątku spółki, czyli inwestor staje się akcjonariuszem danej spółki.
• Obligacje – to dłużne papiery wartościowe, które poświadczają, że emitent obligacji jest dłużnikiem u inwestora, który je kupił.
• Indeksy giełdowe – śledzą notowania cen akcji największych spółek danej giełdy. Inwestowanie w indeksy pozwala jednocześnie zdywersyfikować ryzyko oraz obniżyć koszty transakcyjne.
• Kontrakty terminowe – to rodzaj umowy pomiędzy kupującym a sprzedającym, w której strony zobowiązują się do realizacji transakcji po określonej kwocie. Najczęściej możesz spotkać się z kontrkatami terminowymi na surowce lub waluty.
• Opcje – dają prawo do zakupu lub sprzedaży aktywa po ustalonej cenie. Jednak nie ma obowiązku realizacji transakcji w przyszłości. W ten sposób strony zabezpieczają się na wypadek zmiany ceny aktywa.
• Kontrakty CFD – to umowa pomiędzy inwestorem a brokerem, które pozwalają na spekulacje w zakresie cen aktywów bez konieczności ich fizycznego zakupu. Kontrakty CFD pozwalają również korzystać z dźwigni finansowej. Charakteryzują się wysokim ryzykiem.
• Certyfikaty inwestycyjne – to papiery wartościowe emitowane przez fundusze inwestycyjne, które potwierdzają prawo do udziału w aktywach danego funduszu.
• Jednostki ETF – to szczególny rodzaj certyfikatów inwestycyjnych, które odzwierciedlają kurs danego indeksu giełdowego.
• i inne.

Handlowanie na giełdzie sprowadza się do tego, żeby tanio kupić i drogo sprzedać. W ten sposób inwestorzy mogą osiągnąć zysk, a przedsiębiorstwa pozyskać środki na rozwój działalności.

Sprawdź również, dlaczego kontakty CFD to alternatywa dla kryptowalut.

Jakie spółki są notowane na GPW?

Na GPW są notowane różnej wielkości spółki akcyjne, które działają w przeróżnych branżach. Sama Giełda Papierów Wartościowych z siedzibą w Warszawie dzieli się na odmienne rynki. Oprócz głównego rynku są jeszcze:

1. NewConnect – to rynek akcji dla małych i średnich przedsiębiorstw, które mogą zadebiutować na giełdzie, a później przejść na główny rynek.
2. GlobalConnect – to rynek akcji zagranicznych, gdzie inwestorzy mogą kupować i sprzedawać akcje w złotówkach, zamiast w walutach obcych.
3. Catalyst – to rynek obligacji, na którym inwestorzy mogą kupić obligacje skarbowe, korporacyjne, spółdzielcze, komunalne, a także listy zastawne.
4. BondSpot – to alternatywny system obrotu dla obligacji.
5. TGE – to Towarowa Giełda Energii, na której przedmiotem obrotu jest przede wszystkim energia elektryczna i gaz.
6. GPW Benchmark – to instytucja, która odpowiada za wskaźniki referencyjne np. WIG20.

Wśród największych spółek, które są aktualnie notowane na GPW, można wymienić:

1. KGHM Polska Miedź – surowce,
2. PKN Orlen – paliwa,
3. CD Projekt – gry komputerowe,
4. Allegro – handel internetowy,
5. Grupa Azoty – przemysł chemiczny.
6. PGE – energetyka
7. LPP – odzież i moda,
8. Alior Bank – bankowość.

To tylko niektóre spółki, w które możesz zainwestować na głównym rynku GPW. Lista przedsiębiorstw szybko się zmienia. Wszystko zależy od sytuacji rynkowej i tego, jakie firmy zostaną wykluczone z obrotu, a jakie zadebiutują.

Indeksy giełdowe notowane na giełdzie

Giełdy oprócz notowania spółek oferują również indeksy giełdowe. To wskaźnik, który można przyrównać do koszyka, który odzwierciedla wartość danej grupy akcji. Indeksy są tworzone pod konkretne branże lub pod względem wielkości firm.

W ten sposób inwestorzy mogą śledzić poszczególne segmenty rynku albo stan całego rynku kapitałowego. Wśród najpopularniejszych na świecie indeksów są:

1. Amerykański S&P 500, który obejmuje 500 największych spółek w Stanach Zjednoczonych.
2. NASDAQ-100 to 100 firm spoza spółek naftowych. Jest ważnym wskaźnikiem dla branży technologicznej w USA.
3. FTSE 100 przedstawia notowania dla 100 największych brytyjskich spółek notowanych na London Stock Exchange.
4. Nikkei 225 reprezentuje wartość 225 największych japońskich spółek. To również istotny wskaźnik dla całego rynku azjatyckiego.

Polska giełda oferuje ponad kilkadziesiąt różnych indeksów. Najważniejszymi są WIG, który obejmuje wszystkie spółki notowane na głównym rynku oraz  WIG20, który odzwierciedla wartość 20 największych firm na GPW. Wśród branżowych wskaźników do wyboru są WIG-BANKI, który uwzględnia tylko sektor bankowości (w sumie 13 spółek), czy WIG-GRY, na który składa się 21 firm z branży gier komputerowych.

Jak zacząć inwestować na giełdzie?

Pierwszym krokiem, żeby zacząć inwestować na giełdzie, to założenie rachunku maklerskiego. Tego rodzaju konta oferują domy maklerskie i brokerzy. Wybór może być trudny, ale żeby ułatwić Ci poszukiwania, skorzystaj z naszego rankingu kont maklerskich. Znalezienie odpowiedniego rachunku pozwoli na to, że granie na giełdzie przynosiło Ci więcej zysków niż strat.

Kiedy masz już konto, to przelej na nie środki. Nim kupisz swoje pierwsze akcje, zdobądź wiedzę i umiejętności. Wielu brokerów oferuje darmową edukację w postaci kursów, samouczków i webinarów. W ten sposób możesz zapoznać się z danym rynkiem (np. rynkiem walutowym Forex), dowiedzieć się jak zarządzać ryzykiem, czy jak przeprowadzać analizy finansowe.

Możesz też skorzystać z usług doradców finansowych, którzy doradzą Ci jak zbudować swój portfel, żeby zminimalizować ryzyko straty pieniędzy. Pamiętaj, że ostatecznie to Ty podejmujesz decyzje inwestycyjne, jak zarządzać swoimi środkami. Sam decydujesz, jaki poziom ryzyka jest dla Ciebie akceptowalny.

Wady i zalety handlu na GPW

Inwestowanie na giełdzie ma zarówno swoje zalety, jak i wady. W poniższej tabeli znajdziesz najważniejsze punkty, na które warto zwrócić uwagę, jeżeli dopiero zaczynasz swoją przygodę z handlem na GPW.

Inwestowanie na GPW oferuje wiele możliwości, ale również niesie ze sobą istotne ryzyka. Dlatego przed podjęciem decyzji warto dokładnie rozważyć zarówno zalety, jak i wady tej formy lokowania kapitału. Ten sposób pomnażania kapitału wymaga czasu i cierpliwości, ale może się zwrócić zarówno w dłuższym, jak i krótszym czasie.