Źródło: Projekt własny / Ideogram
"To je amelinium! Tego nie pomalujesz!".
Ten jeden z najbardziej znanych polskich memów, ma już ponad dekadę. Okazuje się, że "amelinium" można pomalować, ale nie tak łatwo. Wie to każdy, kto próbował przemalować aluminiową puszkę czy choćby napisać coś na niej mazakiem.
To wcale nie jest jedyna ciekawostka o aluminium. Zapraszamy do zapoznania się z innymi interesującymi faktami o jednym z najczęściej stosowanych metali na świecie.
- 1. Aluminium jest najpowszechniejszym metalem na ziemi
- 2. Amelinium nie pomalujesz (tak łatwo) — ponieważ pokrywa go warstwa tlenku
- 3. Aluminium nie występuje w czystej postaci
- 4. Recykling aluminium może trwać w nieskończoność
- 5. Aluminium nie rdzewieje, ale koroduje
- 6. Stopy aluminium wykorzystuje się w niemal wszystkich gałęziach przemysłu
- 7. Aluminium uważane było za metal szlachetny cenniejszy niż złoto
- 8. Dlaczego folia aluminiowa ma dwie strony, matową i błyszczącą?
- 9. Aluminium jest 3 razy lżejsze niż stal.
- 10. Czy w aluminium da się inwestować? Jak najbardziej, chociaż mało kto o tym wie
1. Aluminium jest najpowszechniejszym metalem na ziemi
Jest to metal, którego zawartość w skorupie ziemskiej wynosi około 8,2%. Częściej na Ziemi możemy spotkać jedynie pierwiastki tlen i krzem.
2. Amelinium nie pomalujesz (tak łatwo) — ponieważ pokrywa go warstwa tlenku
Technicznie rzecz biorąc, aluminium da się pomalować, ale nie bez odpowiednich zabiegów. Zwykłą farbą faktycznie tego nie pomalujesz, bo będzie spływać i się łuszczyć. Dzieje się tak z powodu tego, że aluminium samo z siebie pokrywa się cienką, twardą warstwą tlenku, który zabezpiecza metal przed korozją. Ta warstwa jest bardzo gładka i zwykłe farby nie chcą się jej trzymać. Żeby pomalować aluminium, najpierw trzeba je odpowiednio przygotować (szlifowanie i odtłuszczanie), a potem użyć odpowiedniego podkładu — primera. Alternatywą jest malowanie proszkowe.
3. Aluminium nie występuje w czystej postaci
Mimo że jest to najpowszechniejszy metal na ziemi, nie występuje w czystej postaci. Nie można wykopać sobie bryłki aluminium. Występuje najczęściej w związkach, głównie jako tlenek glinu (boksyt).
Bierze się taką skałkę boksytową, mieli i rozpuszcza w wodorotlenku sodu (NaOH). Powstaje roztwór glinianu sodu, z którego następnie wytrąca się czysty tlenek glinu (Al₂O₃). Tlenek glinu poddaje się procesowi elektrolizy. W efekcie z 2 ton boksytu otrzymuje się około 1 tonę tlenku glinu, a z niego ok. 1 tonę aluminium.
Na dobrą sprawę dopiero w 1886 roku Charles Martin Hall w USA i Paul Héroult we Francji niezależnie wynaleźli proces elektrolityczny produkcji aluminium (tzw. proces Hall–Héroult), dzięki której można było zacząć pozyskiwać aluminium w dużych ilościach i za normalną cenę.
4. Recykling aluminium może trwać w nieskończoność
Aluminiowe przedmioty świetnie nadają się do recyklingu. Niektórzy pewnie pamiętają popularność skupów metali jeszcze kilkanaście lat temu. Bardzo często trafiały tam całe worki aluminiowych puszek.
Metal ten można recyklingować praktycznie w nieskończoność. Przy kolejnych przetopieniach stop nie traci swoich właściwości. Co więcej, do recyklingu 1 tony aluminium potrzeba 20 razy mniej energii niż do wyprodukowania 1 tony tego metalu z rudy. Około 75 procent całego aluminium wyprodukowanego w historii nadal znajduje się "w obiegu".
5. Aluminium nie rdzewieje, ale koroduje
Jak już wiesz, aluminium jest pokryte tlenkiem żelaza, który go chroni przed rdzą. Aluminium nie rdzewieje tak jak stal — m.in. przez odporność na korozję jest tak popularne.
Za to w kontakcie z innymi czynnikami może korodować. Oto kilka ciekawych przykładów:
- Korozja galwaniczna, w obecności drugiego metalu. Niektóre połączenia metali są bardzo pechowe. Na przykład stalowe śruby do aluminiowej felgi: aluminium zaczyna korodować, pojawiają się wżery i biały nalot. Jeszcze gorzej będzie, jeśli połączysz aluminium z miedzią. Puszka aluminiowa, która dotyka miedzianego drutu w słonej wodzie, zacznie korodować już w kilka godzin (im zasolenie większe, tym szybciej). Podobnie będzie w obecności kwasów.
- Aluminium reaguje także ze środkami zasadowymi. Rozpuszcza się w nich, na przykład w cemencie, ługach czy niektórych środkach czyszczących. Czyszczenie aluminiowych felg środkiem zasadowym (np. niektórymi specyfikami do piekarników czy odtłuszczającymi środkami przemysłowymi) jest zdecydowanie złym pomysłem. Nieciekawie byłoby też nalać środka do udrażniania rur typu Kret do aluminiowej rury czy choćby puszki.
6. Stopy aluminium wykorzystuje się w niemal wszystkich gałęziach przemysłu
Zastosowań aluminium są tysiące. Najbardziej znane to te z przemysłu spożywczego (folia aluminiowa, puszki aluminiowe, tacki do pieczenia, elementy czajników, piekarników), budownictwa (ramy okien i drzwi, elementy konstrukcyjne), do produkcji rowerów i hulajnóg (lekkie i wytrzymałe ramy aluminiowe), w elektronice (wygoogluj, z czego jest zrobiona obudowa Twojego smartfona czy laptopa) czy w przemyśle samochodowym (felgi, maski, przekładnie, chłodnice). Około 70-80% masy samolotu pasażerskiego to aluminium.
Aluminium używa się wszędzie tam, gdzie potrzebna jest wytrzymałość i lekkość jednocześnie.
7. Aluminium uważane było za metal szlachetny cenniejszy niż złoto
Na początku XIX wieku aluminium praktycznie nie używano, gdyż bardzo trudno było je pozyskać. Lekki, błyszczący, nierdzewiejący metal bardzo szybko został uznany za szlachetny i stanął w jednym szeregu na podium ze złotem i platyną. Cesarz Napoleon III (bratanek Napoleona Bonaparte) był tak zachwycony aluminium, że kazał wykonać sztućce z aluminium dla siebie i swoich najznamienitszych gości. Ci gorsi musieli jeść pospolitymi sztućcami ze złota ;)
Kojarzysz pomnik Waszyngtona z 1884 roku? Taki kwadratowy, wysoki na prawie 170 m obelisk ze srebrną piramidką na szczycie. Tę piramidkę wykonano w całości z aluminium. Kosztowała około 225 dolarów. Całkiem sporo na tamte czasy, jeśli przyjmiemy, że dniówka pracownika wynosiła średnio 1 dolara.
8. Dlaczego folia aluminiowa ma dwie strony, matową i błyszczącą?
Aluminium jest wyjątkowo plastyczne, co oznacza, że można je bardzo mocno odkształcać, nie łamiąc go i nie tracąc jego właściwości. Dzięki temu metal można walcować na coraz cieńsze arkusze, aż do uzyskania folii, którą wszyscy znamy z kuchni. W ten sposób można uzyskać arkusz o grubości 0,006 mm (6 mikrometrów), czyli około 10x cieńszy niż wynosi grubość ludzkiego włosa. Najcieńsze arkusze wałkuje się po 2, inaczej by się porwały. To dlatego folia aluminiowa ma dwie strony, matową i błyszczącą.
9. Aluminium jest 3 razy lżejsze niż stal.
Aluminium waży około 2,7 g/cm³, a jego wytrzymałość na rozciąganie to od 70 do 300 MPa. Czyste aluminium jest miękkie, ale dodanie niewielkiej ilości: magnezu, krzemu, miedzi czy manganu tworzy stopy aluminium, które potrafią wytrzymać 400–600 MPa, czyli tyle, co wiele rodzajów stali konstrukcyjnej. Mają zastosowanie głównie w lotnictwie, do budowy samolotów.
Stal waży średnio 7,8 g/cm³, czyli jest prawie 3 razy cięższa. Jej wytrzymałość na rozciąganie jest także wyższa: 400-1200 MPa.
10. Czy w aluminium da się inwestować? Jak najbardziej, chociaż mało kto o tym wie
W aluminium można inwestować. Co prawda nie fizycznie: nikt nie kupuje aluminiowych sztabek i nikt nie produkuje aluminiowych monet bulionowych. W ten sposób można inwestować w złote sztabki i monety, a także w srebro inwestycyjne czy platynę.
W aluminium można inwestować cyfrowo, poprzez:
- Zakup funduszy ETF na aluminium. Kupujesz w ten sposób fundusz śledzący cenę tego metalu. Niestety ciężko je znaleźć w ofercie brokerów w Polsce, za co możemy podziękować regulatorom z Brukselii. Znaleźliśmy jeden fundusz, i to nie ETF, a ETC, który można kupić w Polsce: WisdomTree Aluminium (dostępny w ofercie m.in. Biura Maklerskiego Alior Banku, BNP Paribas, Pekao S.A. czy PKO BP).
- Kontrakty CFD na aluminium. W tym przypadku będzie prościej niż przy ETF-ach. Znajdziesz je w ofercie większości brokerów online, np. u największego polskiego brokera XTB.
- Akcje giełdowe. Możesz kupić akcje spółek związanych z przemysłem aluminiowym, np. kopalni boksytu, hut aluminium, producentów gotowych komponentów z aluminium. Choćby takie, jak na poniższym screenie, które znajdują się w ofercie XTB.
- Oprócz tego można zakupić fundusze surowcowe, w skład których wchodzi także aluminium, albo poprzez kontrakty futures na aluminium (opcja dla zaawansowanych graczy).
Uwaga: Artykuł ma charakter edukacyjny i nie jest radą inwestycyjną.
Uwaga: Kontrakty CFD są złożonymi instrumentami i wiążą się z dużym ryzykiem szybkiej utraty środków pieniężnych z powodu dźwigni finansowej. 71% rachunków inwestorów detalicznych odnotowuje straty pieniężne w wyniku handlu kontraktami CFD u niniejszego dostawcy CFD. Zastanów się, czy rozumiesz, jak działają kontrakty CFD, i czy możesz pozwolić sobie na wysokie
Zastrzeżenie prawne i wyłączenie odpowiedzialności
Treści w serwisie E-kursy walut są wyłącznie prywatnymi opiniami autorów i nie stanowią rekomendacji inwestycyjnej w rozumieniu Rozporządzenia Ministra Finansów z dn. 19.10.2005 r. Nie ponosimy odpowiedzialności za decyzje podjęte na ich podstawie. Inwestowanie (zwłaszcza z dźwignią) wiąże się z ryzykiem utraty kapitału. Serwis nie świadczy usług doradztwa.
Ostrzeżenie CFD
Kontrakty CFD są złożone i wiążą się z wysokim ryzykiem szybkiej utraty gotówki przez dźwignię finansową. Nawet 90% rachunków inwestorów detalicznych odnotowuje straty. Upewnij się, że rozumiesz zasady działania CFD i możesz pozwolić sobie na tak wysokie ryzyko.
Afiliacja
W treści mogą znajdować się linki afiliacyjne. Korzystając z nich, wspierasz rozwój serwisu bez żadnych dodatkowych kosztów dla Ciebie.