Jak przygotować i zarządzać budżetem domowym?

Jak planować i zarządzać budżetem domowym?
Źródło: Tima Miroshnichenko / Pexels

Czy Twoje pieniądze znikają szybciej, niż byś chciał? Czy pod koniec miesiąca zastanawiasz się, gdzie rozeszła się Twoja wypłata? Możesz odzyskać kontrolę nad swoimi finansami! Dowiedz się, jak przygotować i zarządzać budżetem domowym, a przy tym nie stracić motywacji do planowania wydatków.

Dlaczego warto prowadzić budżet domowy?

Umiejętność prowadzenia budżetu domowego pozwoli Ci nie tylko skutecznie zarządzać swoimi finansami. To również okazja do budowania wolności finansowej i zatroszczenie się o spokojną przyszłość.

Dla większości z nas zarządzanie finansami osobistymi jest czasochłonne i mało atrakcyjne. W końcu łatwiej jest wydawać pieniądze bez zastanowienia, zamiast zaplanować każdy wydatek. Przy najmniej te, które da się przewidzieć.

Poznaj 6 zalet planowania budżetu domowego, które Cię zachęcą do budżetowania:

1. Przejmujesz kontrolę nad Twoimi finansami.
2. Możliwość zbudowania poduszki finansowej,
3. Nie potrzebujesz zaciągać długów.
4. Możliwość zainwestowania i pomnożenia zgromadzonych pieniędzy.
5. Inflacja nie jest już taka straszna.
6. Większa pewność siebie, bo masz stabilność finansową.

Jak planować budżet domowy krok po kroku?

Najtrudniej jest zacząć. Znasz to skądś? Podobnie jest z budżetem domowym. Na początku trzeba przejść przez kilka mozolnych kroków. Jednak jak już zapoznasz się ze schematem działania, to potem wystarczy zaplanować sobie czas dla finansów osobistych raz w tygodniu lub raz na miesiąc.

Przekonaj się na podstawie poniższych kroków, że przygotowanie budżetu nie jest skomplikowane. Jedyna trudność to żeby znaleźć na to czas. Jednak uważaj, bo jak już wystartujesz, to może się okazać, że zacznie sprawiać Ci to przyjemność.

Określ wpływy

Pierwszym krokiem w tworzeniu budżetu domowego jest określenie wysokości przychodów i wydatków. Najłatwiej zacząć od wpływów, bo jest ich mniej. Mogą pochodzić z różnych źródeł, najczęściej są to:

1. Wynagrodzenie za pracę.
2. Dochody z działalności gospodarczej.
3. Premie i dodatki.
4. Zyski z inwestycji np. dywidendy, odsetki z lokat lub obligacji.
5. Przychód z wynajmu nieruchomości.
6. Inne.

Ważne jest, żeby wpływy do budżetu były podane w kwocie netto. Jeżeli masz wynagrodzenie z umowy o pracę, to wpisz kwotę, którą dostajesz na rękę. Jako przedsiębiorca uwzględnij dochód (a nie przychód), czyli po potrąceniu składek na ZUS i podatki. W przypadku odsetek i dywidend uwzględnij w budżecie kwotę po odjęciu podatku od zysków kapitałowych (tzw. podatku Belki).

Podlicz wydatki

Najważniejszą częścią budżetu jest podliczenie wszystkich wydatków w miesiącu. Jest to czasochłonne i potrzebne są do tego paragony i faktury. Pomocna może się okazać aplikacja Twojego banku, jeżeli w większości przypadków płacisz kartą. Sprawdź, czy Twój bank oferuje coś takiego jak finansowa analiza miesiąca.

Główny podział wydatków określa ich częstotliwość. W ten sposób możesz je podzielić na wydatki stałe i zmienne.

Podziel wydatki na kategorie

Ważną kwestią jest dostosowanie budżetu. W tym celu potrzebujesz podzielić bardziej precyzyjnie koszty, jakie ponosisz. W ten sposób szybko zorientujesz się, w której kategorii wydajesz najwięcej. Dzięki temu obliczysz, gdzie jest największa szansa na zaoszczędzenie pieniędzy.

Swój miesięczny budżet możesz podzielić np. na następujące kategorie wydatków:

1. Żywność – zakupy spożywcze, posiłki na mieście.
2. Mieszkanie – czynsz, media, podatki, remont, wyposażenie.
3. Transport – bilety komunikacji miejskiej, paliwo, ubezpieczenie samochodu.
4. Zdrowie – lekarstwa, ubezpieczenie, prywatne wizyty lekarskie.
5. Rozrywka – kino, teatr, sport, wydarzenia kulturalne.
6. Edukacjai rozwój – książki, kursy, szkolenia.
7. Odzież i obuwie.
8. Oszczędności i inwestycje.
9. Inne wydatki – prezenty, naprawy itp.

Sam zdecyduj, jakie kategorie chcesz umieścić w swoim budżecie. Może masz wydatki związane z prowadzeniem firmy, zwierzętami domowymi albo hobby. W ten sposób oszacujesz, ile wydajesz miesięcznie na jedzenie dla zwierząt, czy zakupy firmowe.

Domowy budżet – aplikacja czy arkusz kalkulacyjny?

Trudnym wyborem może się okazać wybór odpowiedniego narzędzia do prowadzenia budżetu. Wybór jest duży, bo spis dochodów i wydatków możesz prowadzić w arkuszu kalkulacyjnym lub aplikacji przeznaczonej do finansów domowych.

W tym celu przygotowaliśmy tabelę, w której możesz porównać te dwie opcje. Chociaż na początek wystarczy Ci nawet karta papieru i długopis, żeby zarządzać wydatkami i dochodami.

Arkusz kalkulacyjny będzie dobrym wyborem dla osób, które chcą mieć pełną kontrolę nad wprowadzanymi danymi i nie przeszkadza im ręczne wpisywanie kwot.

Natomiast aplikacje sprawdzą się dla osób, które lubią automatyzacje i chcą w szybki sposób śledzić swoje postępy w oszczędzaniu.

Jak mądrze zarządzać budżetem domowym?

Samo planowanie domowego budżetu to za mało, żeby coś się zmieniło w Twoim życiu. Ważne jest skuteczne zarządzanie, które pozwoli Ci być konsekwentnym w działaniu.

W tym celu możesz skorzystać np. z zasady 50/30/20. Polega ona na tym, że:

• 50% pieniędzy jest przeznaczane na potrzeby takie jak opłaty, jedzenie itp.
• 30% budżetu przeznaczasz na zachcianki typu rozrywka, podróże.
• 20% zarobionych pieniędzy odkładasz jako oszczędności i spłatę długów.

Jeżeli przytłacza Cię miesięczne spisywanie wszystkich wydatków, to rób to częściej. Możesz w weekend mieć godzinę dla budżetu. Choć nic nie stoi na przeszkodzie, żeby spisywać wydatki codziennie.

Co możesz, to zautomatyzuj. Ustal stałe przelewy na oszczędności zaraz po wypłacie. To samo zrób z opłatami takimi jak prąd, czynsz lub raty kredytów. Jedną z lepszych zasad jest „płacenie najpierw sobie”, czyli przelewanie pieniędzy na oszczędności lub inwestycje.

Gromadź oszczędności

Nie wydawaj całego wynagrodzenia i skończ z życiem od wypłaty do wypłaty. Tutaj przede wszystkim ważne jest, żeby nie wydawać pieniędzy, zanim się je zarobi. Jeśli nie masz takiej potrzeby, to unikaj zakupów na raty i odroczonych płatności.

Zacznij od oszczędzania małych kwot. Może to być 50 lub 100 zł miesięcznie. Jeżeli do tej pory nie gromadziłeś oszczędności to każdy, nawet mały krok, jest ważny.

Sprawdź tutaj w co inwestować małe kwoty.

Zacznij inwestować nadwyżkę finansową

Mądre zarządzanie finansami to nie tylko kontrola, ale też myśl o przyszłości. Dlatego tak ważne jest, żeby inwestować nadwyżki finansowe. Z jednej strony uchronisz je przed inflacją, a z drugiej będą pracować na Twoją emeryturę.

Nie ograniczaj się do lokat bankowych i kont oszczędnościowych. Nie chronią Cię przed inflacją. Choć nie ma, czegoś takiego jak bezpieczne inwestycje, to masz wybór pod kątem poziomu ryzyka.

Do wyboru są obligacje skarbowe, fundusze inwestycyjne, a dla bardziej doświadczonych osób papiery wartościowe, metale szlachetne, czy o większym ryzyku kryptowaluty.

Kaboompics.com / Pexels

Najczęstsze błędy w zarządzaniu budżetem domowym i jak ich unikać

Masz już zaplanowany budżet domowy i co dalej? Potrzebne jest również elastyczne podejście do nieprzewidzianych sytuacji życiowych. Choć i tak w jakimś stopniu możesz się na nie przygotować.

Dlatego zapoznaj się z dwoma błędami, które mają największy wpływ na Twój spokój finansowy.

Nie uwzględniasz inflacji

Inflacja sprawia, że z czasem wartość pieniądza staje się mniejsza, czyli spada jego siła nabywcza. Przez to za tę samą kwotę możesz kupić mniej. Jeżeli nie zaczniesz uwzględniać tego zjawiska w swoim budżecie, to koszty życia zaczną przekraczać osiągane przychody.

Oczywiście możesz zwiększać swoje oszczędności oraz ograniczać swoje wydatki do zmieniających się cen. Jednak trzymanie zaoszczędzonych pieniędzy w skarpecie lub na koncie oszczędnościowym nie wystarczy.

Główny Urząd Statystyczny (GUS) podał, że inflacja w styczniu 2025 roku wyniosła 5,3%. Za to najlepsze lokaty bankowe oferują, co prawda 7%. Tylko że to jest oprocentowanie roczne i dostaniesz je na maksymalnie 6 miesięcy. Miesięcznie to jest mniej niż 1%!

Dlatego tak ważne jest powiększanie swojej wiedzy o inwestowaniu pieniędzy. Już obligacje skarbowe indeksowane inflacją dadzą Ci więcej niż te marne  produkty bankowe. A to tylko jedna z wielu opcji.

Nieprzewidziane wydatki

Masz samochód, psa lub kota albo dzieci? To mogłeś już mieć do czynienia z nieprzewidzianymi wydatkami. W samochodzie zepsuło się sprzęgło, pies ma chorobę odkleszczową, a dziecko zaczął boleć ząb... Jak to mówią, nieszczęścia lubią chodzić parami.

Oszczędności są po to, żeby nie zaciągać pożyczek w sytuacjach awaryjnych. Jednak na takie wydarzenia powinna być przeznaczona poduszka awaryjna. W ten sposób nie wyciągasz pieniędzy, które odkładasz na nowy samochód lub emeryturę.

Więcej o poduszce finansowej przeczytasz w artykule: Poduszka finansowa co to?

Jak utrzymać motywację do kontrolowania budżetu?

Prowadzenie budżetu domowego nie jest zbyt ekscytującym zajęciem. Nawet jak uda Ci się zainteresować tym tematem to pozostaje kwestia, jak utrzymać motywację do spisywania rachunków i swoich dochodów.

Po pierwsze wyznacz sobie cele krótko i długoterminowe. W krótkim terminie możesz zaplanować odłożenie 1000 zł na fundusz awaryjny. Natomiast długoterminowy może być zakup domu lub mieszkania.

Po drugie świętuj swoje postępy i osiągane cele. Zaciskałeś pasa, żeby odłożyć ten 1000 zł na niespodziewane wydatki. Z tej okazji uczcij z bliską osobą to wydarzenie i wybierzcie się do restauracji. Chociaż równie dobrze może to być tabliczka czekolady, nowa książka, a może i nowa gra komputerowa?

Po trzecie, jeżeli prowadzenie arkusza w Excelu Cię nudzi, to może warto przerzucić się na aplikację mobilną? Może mieć dostęp do Twoich wyciągów bankowych, przygotowywać wizualne postępy Twoich starań i po prostu przypominać o wyznaczonych celach.

Podsumowując, znajdź sposób, który pasuje do Ciebie. Może lubisz wszystko odręcznie spisywać i tak naprawdę prowadzenie zeszytu z budżetem będzie dla Ciebie najlepszą opcją? Najważniejsze, żebyś nie zapominał, dlaczego to robisz. Kiedy masz poczucie sensu, to łatwiej będzie znaleźć motywację do działania. Pozostaje tylko kwestia wypracowania odpowiedniego nawyku.