Źródło: Ideogram
Aprecjacja waluty to wzrost wartości jednej waluty względem drugiej. Potocznie nazywamy to umocnieniem waluty.
Zjawisko to zależy od wielu czynników zewnętrznych i wewnętrznych. Wywołuje również określone skutki, które odczuwa nie tylko państwo i gospodarka, ale także przedsiębiorstwa i szary Kowalski. Jak łatwo się domyślić, deprecjacja jest jej przeciwieństwem i oznacza spadek wartości waluty.
Czym jest aprecjacja waluty? Czym jest deprecjacja waluty? Co na nią wpływa? Jakie skutki niesie ze sobą umocnienie lub osłabienie złotówki?
Czym jest aprecjacja waluty?
Aprecjacja waluty oznacza wzrost jej wartości w stosunku do innych walut. Inaczej mówiąc, cena danej waluty jest wyższa i trzeba za nią więcej zapłacić. To oznacza wzrost siły nabywczej waluty: za tę samą kwotę możemy kupić więcej waluty o obniżonym kursie. W odniesieniu do walut częściej używanym wyrażeniem jest umacnianie się kursu.
Czym jest deprecjacja waluty?
Przeciwieństwem aprecjacji jest deprecjacja, czyli utrata wartości waluty. W parach walutowych oba zjawiska następują jednocześnie. Jeśli jedna waluta się umacnia (czyli następuje aprecjacja), to automatycznie wartość drugiej spada (deprecjacja).
Oto przykład aprecjacji i deprecjacji na parze walutowej EUR/PLN.
Kurs euro w dniu I: 4,22 zł.
W II dniu cena euro wzrosła do 4,25 zł.
Kurs euro w dniu III: 4,19 zł.
W pierwszym dniu za 1 euro trzeba było zapłacić 4,19 zł. W kolejnym dniu wartość euro wzrosła do 4,22 zł. Nastąpiła aprecjacja euro w stosunku do złotówki i jednoczesna deprecjacja PLN do EUR.
W trzecim dniu kurs euro wyraźnie osłabł. Nastąpiła aprecjacja złotówki i jednoczesna deprecjacja euro.
Co wpływa na wartość waluty?
Na wycenę waluty wpływa wiele czynników. Jeśli chcesz poznać je dokładnie, polecamy Ci artykuł: co wpływa na kursy walut i jak przewidywać ich zmiany?
Tutaj przytoczymy tylko najważniejsze czynniki, mające wpływ na umacnianie się lub osłabienie waluty.
- Popyt na daną walutę oraz jej podaż na rynku.
- Banki centralne mogą w pewien sposób wpływać na kurs walutowy poprzez operacje otwartego rynku i interwencje walutowe.
- Spadek lub wzrost stóp procentowych.
- Polityka monetarna i fiskalna państwa.
- Wydarzenia polityczne.
- Wskaźniki ekonomiczne, mówiące o sytuacji gospodarczej w danym kraju. Najważniejsze z nich to inflacja, bilans handlowy, PKB, stopa bezrobocia.
- Wydarzenia geopolityczne, które mogą mieć bezpośredni lub pośredni wpływ na dany kraj. Np. konflikty zbrojne, wojny, katastrofy klimatyczne.
- Zmiany cen surowców.
- Spekulacje i oczekiwania inwestorów, np. na rynku forex.
Aprecjacja waluty i deprecjacja na przykładzie PLN
W jakich sytuacjach można spodziewać się umocnienia kursu złotego lub jego osłabienia? Ma na to wpływ wiele czynników, jednak niektóre wzrosty można w pewnym stopniu przewidzieć. Oto przykłady.
- Wzrost referencyjnych stóp procentowych NBP — umocnienie się złotego. Kapitał przepływa z krajów z niższymi stopami procentowymi do Polski, ponieważ oszczędzanie w Polsce staje się atrakcyjniejsze. I odwrotnie, spadek stóp procentowych spowoduje odpływ kapitału zagranicznego do krajów o wyższym oprocentowaniu, co zazwyczaj skutkuje osłabieniem PLN.
- Spadek inflacji jest dobrą wiadomością i czynnikiem, który umacnia walutę. Natomiast jej wzrost, szczególnie wysoki i odbiegający od oczekiwań rynku z reguły powoduje spadek ceny złotówki względem innych walut.
- Pozytywne dane o stanie gospodarki. Chodzi tu przede wszystkim o dane o imporcie i eksporcie. Jeśli wzrost gospodarczy jest spowodowany wzrostem eksportu, najprawdopodobniej przełoży się to na umocnienie PLN. I odwrotnie, kiepskie dane to niemal pewna deprecjacja złotego.
Skutki wzrostu kursu PLN dla gospodarki i obywatela
Gospodarcze skutki aprecjacji PLN
Pierwszym skutkiem umocnienia się kursu złotówki jest droższy eksport. Dla krajów, które kupują od Polski towary i usługi eksport staje się mniej opłacalny. W efekcie sprzedawcy za granicą muszą podnieść ceny, by osiągać te same zyski, co poprzednio. A jeśli na droższe towary nie znajdą się chętni, to poszukają innych, tańszych dostawców. Aprecjacja waluty w długim okresie jest dla gospodarki zjawiskiem zdecydowanie negatywnym, ponieważ cierpi na tym eksport. Może to doprowadzić do ujemnego bilansu handlowego kraju, czyli sytuacji, gdy import (wydatki) przewyższa eksport (wpływy).
Omawiając wpływ umocnienia złotówki w odniesieniu do eksportu, warto wspomnieć także o inwestycjach zagranicznych w Polsce. Jeśli złotówka jest silna, a jednocześnie w Polsce rosną wynagrodzenia, inwestycje zagraniczne w naszym kraju przestają być opłacalne, spada ich konkurencyjność. Część firm zacznie ciąć koszty, co przełoży się na zwolnienia, część zamknie lub przeniesie produkcję do innego, tańszego kraju.
Łatwo się domyślić, że skoro eksport jest droższy, to za to tańszy jest import. Czyli teoretycznie za wszystkie sprowadzane zagraniczne towary powinniśmy zapłacić mniej. Na przykład za owoce i warzywa czy za paliwo. W praktyce ceny w sklepach często pozostają takie same (ponieważ sprzedawcy zaoszczędzone pieniądze zostawią dla siebie), a w przypadku paliw ważny jest nie tylko kurs złotówki względem USD, ale przede wszystkim cena ropy na rynkach.
Mniejszy koszt obsługi zadłużenia zagranicznego państwa. Państwo pożycza pieniądze nie tylko od obywateli, np. poprzez emisję obligacji, ale także za granicą. Jeśli złotówka jest silna, koszty takiego zadłużenia maleją. Potrzeba mniej złotówek, by nabyć walutę obcą potrzebną do ich spłaty.
Jeśli złotówka jest silna, to w przeliczeniu na złotówki otrzymamy mniej dotacji z UE, które wyrażane są w euro.
Co oznacza silna złotówka dla obywatela Polski
Dla osób prywatnych wzrost wartości waluty krajowej oznacza:
- Tańsze wakacje za granicą.
- Niższe dochody dla tych, którzy zarabiają w walutach obcych i wymieniają je na złotówki. Za tę samą kwotę w walucie obcej otrzymają mniej złotówek.
- Niższe raty kredytów hipotecznych zaciągniętych w walutach obcych, np. CHF czy EUR.