Jak przygotować finanse osobiste na czas wojny? Checklista (Gotówka, Waluty, Złoto, Dostęp do środków)

Jak przygotować finanse osobiste na czas wojny?
Źródło: projekt własny z użyciem ChatGPT

Co zrobisz, gdyby okazało się, że banki przestały działać z dnia na dzień? Jak ochronisz swoje oszczędności i inwestycje w razie kryzysu? Ten przewodnik pokaże Ci, jak mądrze zaplanować finanse osobiste na czas wojny, aby zyskać spokój i bezpieczeństwo.

Dlaczego warto przygotować swoje finanse na wypadek wojny?

Mimo burzliwej sytuacji geopolitycznej na świecie to czarny scenariusz uwzględniający wybuch wojny w Polsce wydaje się mało prawdopodobny. Jednak tocząca się wojna w Ukrainie pokazała, że sytuacja może się zmienić błyskawicznie. Dlatego coraz więcej osób zastanawia się, jak przygotować swoje finanse osobiste na czas wojny. Tak, żeby mieć dostęp do oszczędności i nie zostać z całkowicie zablokowanym kontem osobistym.

W przypadku wojny lub konfliktu zbrojnego system finansowy może ulec zakłóceniom. Oprócz spadku wartości lokalnej waluty mogą zostać ograniczone lub wstrzymane wypłaty z bankomatów. Dlatego tak ważne jest odpowiednie przygotowanie swojego portfela finansowego.

Chodzi o to, żeby mieć plan awaryjny, który pozwoli funkcjonować zarówno w czasie pokoju, jak i kryzysu gospodarczego lub wojennego. Przygotowanie pieniędzy na wypadek wojny nie jest objawem paniki, a rozsądnym działaniem. Dlatego tak jak budujemy poduszkę finansową na wypadek choroby lub utraty pracy, tak warto mieć plan awaryjny. W ten sposób stworzysz finansową fortecę, która pozwoli Ci przetrwać różnego rodzaju kryzysy.

Gotówka – ile pieniędzy warto trzymać w domu?

W przypadku wybuchu wojny gotówka zyskuje duże znaczenie, bo to właśnie banknoty dają poczucie bezpieczeństwa. Zwłaszcza wtedy, kiedy banki nie działają i masz czasowo zablokowany dostęp do konta.

Gotówka jest bardzo podatna na inflację, szczególnie w czasie wojny. Dlatego powinna stanowić tylko część Twojego portfela. Jej głównym zadaniem jest zapewnienie płynności finansowej w sytuacjach awaryjnych. Przy organizacji fizycznych pieniędzy może Ci pomóc metoda kopertowa oszczędzania.

Ile gotówki warto mieć w portfelu?

Strategia finansowa, która ma Cię przygotować na czas kryzysu, powinna uwzględniać, że w domu warto mieć kwotę odpowiadającą od 1 do 3 miesięcy podstawowych wydatków.

Pamiętaj, że też nie chodzi o to, żeby wszystkie pieniądze z funduszu ewakuacyjnego trzymać w gotówce. Po prostu zastanów się, ile pieniędzy potrzebujesz, żeby zachować płynność, kiedy nie możesz wypłacić pieniędzy z rachunku bankowego.

Uwzględnij też, że w trudnej sytuacji przydadzą Ci się drobne nominały, np. banknoty 10, 20 i 50 zł. Ewentualnie część z nich w twardych walutach obcych, czyli dolarze amerykańskim (USD) i euro (EUR).

Wysokie nominały mogą okazać się niepraktyczne i trudne w wymianie w codziennych transakcjach np. zakupu żywności.

Gdzie przechowywać gotówkę na czarny scenariusz?

Najlepszymi rozwiązaniami do przechowywania pieniędzy będą:

• mały sejf domowy,
• u zaufanej osoby,
• skrytka bankowa.

Nie przechowuj całej kwoty w jednym miejscu. Będzie to rozsądne działanie na wypadek ewentualnego włamania i kradzieży.

Waluty obce – które mają znaczenie w czasie wojny?

Konflikt zbrojny często oznacza szybką utratę wartości dla lokalnej waluty. Dobrze to widać na przykładzie ukraińskiej hrywny po wybuchu wojny czy rosyjskiego rubla po nałożeniu sankcji gospodarczych na Rosję.

Z tego względu w swojej strategii finansowej na czas kryzysu, warto uwzględnić zabezpieczenie części oszczędności w walutach obcych.

Dlaczego warto mieć waluty obce na wypadek scenariusza wojennego?

Okres wojny może oznaczać, że bank centralny wprowadzi limity wypłat albo blokady przelewów zagranicznych. Wszystko, żeby ograniczyć odpływ pieniędzy z systemu bankowego. W takiej sytuacji waluty obce sprawdzą się, jaki akceptowany środek płatniczy na całym świecie.

Posiadanie części kapitału w zagranicznych walutach daje Ci większą płynność, niezależność i elastyczność względem lokalnego systemu finansowego.

Jakie globalne waluty są stabilne w czasie wojny?

Zarówno ekonomiści, jak i inwestorzy rekomendują, żeby ulokować część swoich oszczędności w:

1. Dolarze amerykańskim (USD) jest główną walutą rezerwową świata i zachowuje stabilność nawet w globalnych kryzysach.
2. Euro (EUR) to dobra opcja dla osób, które planują wyjechać lub utrzymać handel z krajami Unii Europejskiej.
3. Franku szwajcarskim (CHF) uważany za „bezpieczną przystań” wśród walut w czasach niepewności.
4. Funcie brytyjskim (GBP) to dobra alternatywa dla euro i dolara, poza tym jest mniej zależna od decyzji UE.

Poza wymienionymi warto obserwować również kursy walut w kantorach takich jak dolar kanadyjski (CAD) czy dolar australijski (AUD), ponieważ są powiązane z rynkiem złota i surowców. Kryzysy i wojny sprawiają, że metale i inne aktywa zyskują na wartości, a co za tym idzie, również tego typu waluty.

Myshoun / Pixabay

Czy warto otworzyć konto bankowe w zagranicznym banku?

Jeżeli chcesz dodatkowo zabezpieczyć swój kapitał w przypadku wojny, to warto rozważyć otworzenie konta w zagranicznym banku. Takie działanie pozwala Ci:

• przechowywać oszczędności w walutach obcych, 
• ochronić kapitał przed lokalnym systemem bankowym,
• zlecać transakcje nawet przy krajowych ograniczeniach.

Nieograniczony dostęp do środków w walutach obcych przyda się, jeżeli w swoim planie awaryjnym uwzględniasz ewakuację z kraju lub pracę za granicą.

Gdzie kupować i jak przechowywać waluty obce?

Podczas przygotowywania portfela na sytuacje awaryjne ważne jest, żeby unikać przepłacania przy wymianie walut. Dlatego polecamy korzystać z kantorów online, które zapewnią Ci korzystne kursy wymiany. Sprawdź w naszym rankingu kantorów internetowych, która platforma wypada pod tym względem najlepiej.

Pieniądze przechowuj na kontach walutowych, które dają możliwość korzystania z kart wielowalutowych. Pozwoli Ci to na łatwy dostęp do środków i uniknięcie kosztów przewalutowania każdej transakcji.

Możesz także korzystać z aplikacji tworzonych przez fintechy takie jak Revolut czy Wise. Pozwalają na szybką wymianie po kursie zbliżonym do międzybankowego.

Złoto i metale szlachetne – które aktywa dają realną ochronę przed utratą wartości?

W czasach konfliktów zbrojnych i kryzysów gospodarczych wartości akcji spółek na giełdach spadają. W tak trudnym momencie inwestorzy sięgają po symbol bezpieczeństwa finansowego, którym jest właśnie złoto.

Metale szlachetne mają tę przewagę, że utrzymują realną wartość, ze względu na swoją ograniczoną podaż i globalny popyt. Czego nie można powiedzieć o papierowych pieniądzach, których wartość zależy od decyzji banku centralnego.

Warto inwestować w złoto, ponieważ:

• Jest akceptowane na całym świecie.
• Można je łatwo przechowywać i przewozić.
• Jest niezależne od systemu bankowego.
• chroni oszczędności przed inflacją i spadkiem wartości waluty.

Jeżeli nie wiesz, co zrobić z pieniędzmi na wypadek kryzysu, a zainteresowały Cię metale szlachetne, to przeczytaj nasz poradnik o złocie inwestycyjnym.

Oprócz złota w swojej strategii inwestycyjnej warto rozważyć również takie metale jak:

• Srebro, które jest tańsze, które często jest wykorzystywane w przemyśle. Jest również bardziej podatne na wahania cen.
• Platynę i pallad, które są rzadkimi metalami wykorzystywanymi technologicznie. Sprawdzą się do dywersyfikacji portfela.
• ETF-y na srebro i złoto, które są pośrednią formą inwestowania w kruszce. Dzięki temu nie musisz się martwić o przechowywanie fizycznych sztabek czy monet.

Zlaťáky.cz / Pexels

Dostęp do środków – jak zabezpieczyć oszczędności na wypadek braku działania banków?

Historia pokazuje, że już nie raz systemy bankowe przestawały działać lub nakładały limity na obywateli. Dlatego warto wiedzieć wcześniej jak się przygotować do takiej sytuacji, żeby mieć dostęp do swoich pieniędzy niezależnie od sytuacji w kraju.

W tym celu warto zadbać o to, żeby:

1. Mieć kilka kont bankowych w różnych bankach.
2. Założyć rachunek w zagranicznym banku. Będzie on niezależny od lokalnego systemu bankowego i da Ci dostęp do zagranicznych walut.
3. Mieć awaryjny dostęp do gotówki np. w domu, którą będziesz przechowywać w małych nominałach i różnych walutach.
4. Zabezpieczyć dane logowania i hasła w formie offline.

Przetestuj swój awaryjny plan finansowy. Sprawdź, czy jesteś w stanie w ciągu 24 godzin wypłacić część środków, wymienić walutę lub przelać pieniądze do zagranicznego banku. Lepiej przetestować to w czasach pokoju niż dopiero w trakcie wojny.

Checklista – jak przygotować finanse osobiste na czas wojny?

Aby było Ci łatwiej przygotować swoje finanse osobiste na czas wojny, zapoznaj się z poniższą checklistą.

1. Gotówka w domu

• Ustal kwotę gotówki potrzebną na około 1-2 miesiące życia.
• Zgromadź pieniądze w małych nominałach.
• Podziel gotówkę na części i trzymaj w różnych miejscach.
• Ustal, kto będzie miał dostęp do pieniędzy w razie ewakuacji.

2. Waluty obce

• Wymień część złotówek na waluty obce w małych nominałach np. euro lub dolary.
• Załóż konto walutowe lub w rachunek w zagranicznym banku.
• Sprawdź zasady wywozu walut i złota.

3. Złoto i metale szlachetne

• Rozważ zakup złotych monet lub sztabek.
• Możesz zainwestować w złoto w postaci ETF-ów notowanych na giełdzie.
• Zadbaj o bezpieczne miejsce przechowywania.

4. Dostęp do środków

• Nie przechowuj oszczędności w jednym banku.
• Przechowuj dane do kont w formie offline.
• Spisz plan awaryjny, jak wypłacić środki, gdy banki nie działają.
• Sprawdź aktualne pełnomocnictwa do rachunków dla najbliższej rodziny.

5. Fundusz ewakuacyjny

• Stwórz oddzielny budżet na wypadek przymusowego wyjazdu za granicę.
• Uwzględnij w nim koszty życia, transportu i zakwaterowania.
• Ustal walutę i formę przechowywania.
• Trzymaj go w łatwo dostępnym miejscu w razie szybkiej ewakuacji.

6. Test awaryjnego planu finansowego

• Sprawdź, ile środków jesteś w stanie wypłacić w ciągu 24 godzin.
• Upewnij się, jak wymienić walutę, kiedy banki nie działają.
• Ustal osobę, która zajmie się finansami w razie Twojej nieobecności.
• Aktualizuj plan co 6-12 miesiąc, w którym uwzględnisz inflację i zmiany w gospodarce.

Pobierz checklistę w formie PDF: Checklista_Finanse_na_wypadek_wojny

W co warto inwestować w kontekście wojny?

W takich sytuacjach jak konflikt zbrojny dla inwestora najważniejsza staje się ochrona kapitału, a nie jego szybkie pomnażanie. Dlatego w tym przypadku zyskują bezpieczne aktywa, dywersyfikacja i płynność.

Spadki na giełdach w okresie wojny sprawiają, że inwestorzy wybierają instrumenty, które mają globalną wartość rynkową i łatwo je przenieść lub sprzedać. W związku z tym dobrze sprawdzają się:

• złoto, srebro i inne metale szlachetne;
• twarde waluty (USD, EUR);
• ETF-y oparte na surowcach lub zagranicznych indeksach;
• nieruchomości zlokalizowane w stabilnych regionach.

Warto wiedzieć, że w trakcie wojny z Ukrainą cena złota wzrosła o ponad 10% w ciągu kilku tygodni, a dolar amerykański umocnił swoją pozycję względem większości walut na świecie.

Inwestycja w nieruchomości w razie konfliktu wojennego

Choć nieruchomości postrzegane są jako bezpieczna inwestycja, to w przypadku wojny dużą rolę odgrywa jej lokalizacja i charakter inwestycji. Jeżeli rozważasz zakup nieruchomości, która nie straci na wartości, to zwróć uwagę na:

• Poszukanie oferty za granicą Polski np. Czechach, Hiszpanii czy Chorwacji.
• Unikaj dużych kredytów hipotecznych, których oprocentowanie może gwałtownie wzrosnąć.
• Zwróć uwagę na płynność. W czasie kryzysu sprzedaż może być utrudniona.

Nieruchomość za granicą może okazać się bezpiecznym miejscem dla rodziny w przypadku ewakuacji z kraju.

Co dzieje się z kryptowalutami podczas wojny?

Miej na uwadze, że kryptowaluty są aktywami o bardzo zmiennej wartości. Szczególnie w przypadku niekorzystnych informacji rynkowych. Jednak w okresie wojny mogą pełnić funkcję awaryjnego środka transferu pieniędzy między krajami.

Przykładowo Bitcoin na początku wojny pomiędzy Rosją a Ukrainą stracił na wartości, ale później posłużył jako kanał przekazywania pomocy i zabezpieczenia kapitału. Dlatego krypto dobrze się sprawdzają mimo blokad systemu finansowego, ponieważ są niezależne.

Jeżeli w swoim portfelu inwestycyjnym masz już kryptowaluty, to przygotuj je na czas kryzysu lub wojny poprzez:

• przechowywanie tokenów w portfelu sprzętowym,
• unikanie trzymania wszystkich monet bezpośrednio na giełdach,
• nie traktuj ich jako gotówki, a jako uzupełnienie planu awaryjnego.

Przygotowanie finansów osobistych na czas wojny to nie przejaw paniki, lecz rozsądna strategia zarządzania ryzykiem.
W czasach pokoju warto zbudować finansową niezależność, która zapewni:

• dostęp do gotówki i walut,
• bezpieczeństwo oszczędności w złocie i aktywach twardych,
• niezależność dzięki kontom w zagranicznych bankach
• oraz plan działania w razie ewakuacji.

Świadomy inwestor to taki, który przygotowuje się w spokoju, zanim nadejdzie kryzys. W finansach, podobnie jak w życiu, lepiej mieć plan zapasowy i go nie potrzebować, niż potrzebować i nie mieć.

FAQ – najczęściej zadawane pytania i odpowiedzi

Gdzie trzymać pieniądze w razie wojny?

Bezpiecznym rozwiązaniem jest dywersyfikacja środków. Dlatego warto część gotówki mieć w domu. Dobrze sprawdzą się małe nominały, które zabezpieczysz w odpowiednim miejscu.

Kolejną część pieniędzy można przechowywać w twardych walutach, czyli euro lub dolarze amerykańskim. Te waluty na wypadek scenariusza wojennego powinny zachować stabilność w porównaniu z polskim złotym.

Rozważ także założenie konta bankowego w zagranicznym banku. Dzięki temu będziesz mieć awaryjny dostęp do swojego kapitału, gdyby był problem z polskim systemem bankowym.

Co zrobić, jeżeli banki przestaną działać?

Jeżeli banki komercyjne albo bank centralny przestaną działać ze względu np. na cyberatak, to ważny jest dostęp do pieniędzy offline lub posiadać konto w zagranicznym banku.

Zadbaj o to, żeby mieć w domu:

• Gotówkę, która pozwoli przetrwać od kilku tygodni do 3 miesięcy.
• Oprócz złotówek mieć w swoim portfelu waluty obce.
• Inne aktywa np. złoto.

W czasie kryzysu dostęp do bankomatów i płatności elektronicznych może być ograniczony. Dlatego przyda się zabezpieczenie, które zwiększy elastyczność finansową.

Co się dzieje z obligacjami skarbu państwa w czasie wojny?

Dopóki państwo funkcjonuje, to obligacje skarbu państwa są uważane za stosunkowo bezpieczne aktywa. Ryzyko może wiązać się z tym, że przez rosnącą inflację spadnie realna wartość odsetek i kapitału. To z kolei mogłoby wpłynąć na zdolność obsługi długu.

Historia pokazuje, że w trakcie wojny wiele krajów emitowało obligacje wojenne. Pozwalało to finansować działania militarne.

Aby zabezpieczyć swoje oszczędności, warto dywersyfikować swój portfel inwestycyjny. W ten sposób nie będziesz zależny od jednego rodzaju instrumentu finansowego.

Czym jest fundusz ewakuacyjny?

Fundusz ewakuacyjny to rodzaj rezerwy finansowej, która jest przygotowana na czarny scenariusz np. szybkiego opuszczenia kraju w razie wybuchu wojny. Taki fundusz powinien uwzględniać:

• Sfinansowanie kosztów życia przez 3-6 miesięcy (najlepiej w walutach obcych).
• Dostęp do pieniędzy w formie gotówki i na koncie zagranicznym.
• Szybki dostęp do środków np. poprzez kartę walutową.

Taki fundusz to plan działania, żeby przetrwać w razie kryzysu. Ma ochraniać rodzinę w skrajnych sytuacjach.