Źródło: Projekt własny / Ideogram
Każda osoba, która kiedykolwiek miała styczność z kantorem internetowym lub stacjonarnym na pewno wie, że kursy walut podawane są w dwóch wersjach. Jedna z nich to kurs kupna, druga sprzedaży. Na początku rozróżnienie, który z nich będzie miał zastosowanie przy Twojej transakcji, może sprawiać pewne problemy.
Dlatego dzisiaj wyjaśnimy, czym jest kurs kupna i sprzedaży i dlaczego są różne. Pomoże Ci to lepiej zaplanować wymianę waluty i uniknąć niepotrzebnych strat.
Kurs walutowy — co to jest?
To cena jednej waluty wyrażona w drugiej. W notowaniu walut rozróżniamy:
- Walutę bazową – ta, która stoi na pierwszym miejscu w parze walutowej (np. w EUR/PLN walutą bazową jest euro).
- Walutę kwotowaną (notowaną) – ta, która stoi na drugim miejscu i pokazuje, ile trzeba zapłacić za jednostkę waluty bazowej (w EUR/PLN walutą kwotowaną jest złoty).
Przykład: kurs EUR/PLN = 4,50 oznacza, że za 1 EUR (waluta bazowa) trzeba zapłacić 4,50 PLN (waluta kwotowana).
Kursy zmieniają się w czasie rzeczywistym, co widać szczególnie w kantorach internetowych — zazwyczaj masz kilkanaście sekund na to, by zaakceptować daną cenę. Jeśli tego nie zrobisz w wyznaczonym czasie, kurs się zmieni. Wynika to z różnych czynników: aktualnego popytu i podaży czy ważnych wydarzeń, które mogą wpłynąć w jednej chwili na rynkowe kursy. Nawet kantory stacjonarne często kilkakrotnie zmieniają ceny w ciągu dnia.
Czym jest kurs kupna i kurs sprzedaży walut?
Na początek wyjaśnijmy sobie absolutną podstawę: kursy kupna i sprzedaży podawane są zawsze w odniesieniu do waluty obowiązującej w danym kraju. Czyli w Polsce do złotówki, w Niemczech do euro, w Wielkiej Brytanii do funta brytyjskiego, w USA do dolara amerykańskiego itd.
Kurs kupna: jest to cena, po jakiej kantor lub bank kupuje od Ciebie walutę obcą. Idziesz do kantoru, żeby wymienić euro na złotówki — obowiązuje Cię kurs kupna EUR/PLN.
Kurs sprzedaży: jest ceną, jaką zapłacisz, kupując walutę obcą, czyli wymieniając PLN (w Polsce) na inną dewizę.
Działa to następująco: masz euro, które chciałbyś wymienić na złotówki. W kantorze w Polsce będzie obowiązywał Cię kurs kupna. Gdybyś z tym samym euro poszedł do kantoru w Niemczech, zastosowanie miałby kurs sprzedaży.
Wiemy, że nazewnictwo może wprowadzać w błąd. Większość osób widząc kurs sprzedaży odnosi to do siebie - „ja chcę sprzedać, więc ten kurs będzie miał zastosowanie”. I odwrotnie, przy kupnie - „ja kupuję, więc obowiązuje mnie cena kupna”. Jak widzisz, jest odwrotnie. Kurs kupna i sprzedaży mają odniesienie do kantoru: „kantor sprzedaje po kursie sprzedaży i kupuje po kursie kupna”.
Wystarczy, że zapamiętasz: podane kursy zawsze podawane są z perspektywy kantoru, nie klienta. Dla ułatwienia możesz to sobie tłumaczyć w ten sposób, że kantor ma więcej pieniędzy, jest większym podmiotem, więc robi tak, żeby było mu wygodnie dla siebie ;)
Kurs kupna będzie zawsze niższy od kursu sprzedaży — o tym, dlaczego tak jest, opowiadamy w kolejnym akapicie.
Czym jest spread walutowy, czyli dlaczego kurs kupna i sprzedaży się różni?
Spread jest to różnica pomiędzy kursem kupna a sprzedaży danej waluty. Stanowi marżę kantoru, czyli jego zarobek. Im większy spread, tym większy koszt wymiany dla klienta — dlatego przy wymianie walut tak ważne jest znalezienie kantoru z jak najniższymi spreadami.
Skąd się bierze spread?
Kursy kupna i sprzedaży ustalają same banki i kantory. Najczęściej punktem odniesienia do narzucenia marży, jest kurs, po jakiej kantor/bank zakupił walutę. A jeśli nie dokonywał w tym dniu zakupów, bo ma wystarczającą ilość walut obcych? W takim wypadku najczęściej punktem odniesienia jest kurs średni NBP z danego dnia lub bieżące notowania na rynku walutowym Forex.
Mając kurs wyjściowy, kantor czy bank dodaje do niego swoją marżę. Warto wiedzieć, że z reguły nie są one jednakowe dla wszystkich par walutowych. W walutach najpopularniejszych (np. EUR, USD) marża będzie zdecydowanie niższa, niż na przykład przy JPY.
Oto uproszczony przykład: kantor ustalił, że spread dla franka szwajcarskiego wynosi 8 groszy. Kurs odniesienia w danym dniu równa się 4,5660. W takim wypadku kurs kupna (niższy) będzie wynosił 4,5660-0,04 = 4,5260 zł, a kurs sprzedaży (wyższy) 4,5660+0,04 = 4,6060 zł.
Dowiedz się więcej, czym jest spread walutowy i jak wpływa na wymianę walut.
Skąd kantory i banki biorą waluty i dlaczego wpływa to na wysokość spreadu?
Duże podmioty typu banki i największe kantory internetowe kupują waluty obce bezpośrednio na Forex, czyli na największym, najbardziej płynnym międzynarodowym rynku w finansowym na świecie. Dzienny obrót na Forex liczony jest w bilionach dolarów: w 2022 r. Bank Rozrachunków Międzynarodowych oszacował go na około 7,5 biliona USD dziennie (około dwa razy więcej, niż roczne PKB Polski). Na tym rynku kupuje się i sprzedaje ogromne kwoty, dlatego kursy są najlepsze z możliwych. Inwestor indywidualny może mieć dostęp do Forex poprzez rachunek brokerski forex: w takim przypadku pośrednikiem w transakcjach jest broker. To nie tak, że Kowalski, który chce kupić 1000 euro na Forex wymieni się nimi bezpośrednio z największymi zagranicznymi bankami. Zrobi to na jego zlecenie broker.
Natomiast kantory stacjonarne bazują w większości na walutach otrzymanych z wymiany z klientami, transakcji pomiędzy innymi kantorami i bankami. Między innymi dlatego ich kursy będą zawsze gorsze niż w dużych kantorach online: zapłacili za walutę więcej (np. z banku, który przecież też chce zarabiać i narzuca swoje marże) więc będzie ona droższa. Do tego należy uwzględnić, że kantory stacjonarne mają wyższe koszty, np. lokalu, pracowników, obsługi gotówkowej (trzeba ją przewozić), ochrony.